LITERATURA

Pequeno gran mundo

O mundo que nos pinta Álvaro Pombo na súa última novela é tan grande como pequeno que dá non sei que o miralo.

O mundo que nos pinta Álvaro Pombo na súa última novela é tan grande (na apariencia, comparado coa miseria ambiental) como pequeno (nos seus interiores e nos obxectivos que pretende acadar) que dá non sei que o miralo. Tamén o pensar que xente así foron configurando este país noso que pasou do Santander da Magdalena a Marbella rolando polo Madrid do “tóntodromo” de Serrano logo dunha guerra que desembocou na dictadura consabida (puido parar noutra, mais a historia é o que é e agora xa foi Marica non chores).

Pombo, novelista diferente, extremo ou, como di Masoliver Ródenas, “talento extravagante”, conta nesta novela o devir a través de tres cuartas partes do século pasado dunha dona, Elvira, muller contada agora desde a perspectiva da súa sobriña, inconformista “ma non troppo” para unha época que cheiraba a “cerrado y sacristía”, segundo Antonio Machado. Aínda así Elvira, muller de tres homes, non cadraba con tanto incenso e foi vivindo a súa vida, semiarroupada por un chambo onde vendía vellerías e trapalladas co seu terceiro marido, Helio a facer de chambón.

En puridade a tenda esta non era senón un pretexto para facer unha vida social pola que podía pasar Carmen Polo, Alfonso Hohenlohe ou Cocteau. Toda unha mistura para unha España que se quería poñer moderna malia todo o lastre aquel. Álvar Pombo conta isto co seu estilo especial, debedor (no fondo) de Henry James, tamén no aire entre neocostumista e sicolóxico que lle imprime a unha historia na que entran George Eliot (“née” Mary Anne Evans), o seu Middlemarch lá no fondo) ou Rainer María Rilke.

E iso porque Pombo, como Baroja (e aquí acaban as semellanzas) é o rei das digresións. Tamén das elipses. Así ese personaxe chamado “el aguilucho”, neto da protagonista e seu herdeiro. A novela, a vida de Elvira, da que saberemos o xusto, Pombo non é (lástima fora) un narrador dos omniscientes, percorre a meirande parte do noso século XX, duramente lonxano xa. Esmorece e remata o seu percorrido en Madrid, beiras do Manzanares, na Residencia Hidalga del Santo Duque de Gandía. Todo un síntoma. “El aguilucho” rexeitou unha herdanza, envelanada polas débedas. Igualmente sintomático tamén dunha época que finaba e lá ía río abaixo.

Te puede interesar