Estiven hai pouco, como tertuliano televisivo, na presentación de La Casa de Troya, película de Rafael Gil, rodada en Santiago e arredores, en 1959.
A peli esta non quedará na historia do cinema mais ten un aquel. Como a novela homónima, de Pérez Lugín, que non está nos manuais de literatura mais si nas entrañas sentimentais de quen viviron ou estudaron (eis o meu caso) na Universidade de Santiago, Hoxe, outra cousa, daquela, cando eu a vivin, un pouco “troiana” de máis. E o conto é que desde a súa primeira edición -1915, 1600 exemplares- esta novela, “estudiantina”, nas palabras do autor, nunca deixou de editarse.
Mesmo hoxe segue un proceso, ao ben visto, imparable. Como demostra a edición inglesa, que teño diante miña, reproducción da orixinal de 1922, debida a Mrs. Emmons Crocker, proba –cando menos- do interese que demostraran en terras alleas as trapalladas, falcatruadas e amores (contrariados e felices) deste conxunto de argalleiros que tan ben canxan cunha universiade ao mellor (no xeito) non tan vetusta. A novela de Pérez Lugin, nado en Madrid mais con raigames galegas (a sua nai, prima de Rosalía de Castro, convivirá con esta en Ballesta, 13, primeira morada madrileña da nosa poeta nacional), ergueu axiña o vóo fóra de Galicia, cal proba a súa fortuna cinematográfica; cinco películas coa mítica pension de Doña Generosa como tema central, e unha adaptación teatral (de Linares Rivas), non sendo a peor a que me levara aos estudios televisivos. Falar dunha boa-mala película baseada nunha boa-mala novela, sensibleira, folletinesca mais, xa se dixo, cun aquel.
Que me leva ler, con pracer, esta versión inglesa, recuperada por unha editora coruñesa, Camiño do Faro, que edita con amor e coidado extremo. E que, lástima fora, editara tamen a versión española deste libro máxico, poisque segue vivo nun século despois. E que mesmo, xa postos, chegara ter un estudio estructuralista asinado polo profesor Varela Jácome, Que ben o vin no museu que é hoxe a pensión de Doña Generosa, na compostelá Rúa da Conga, que non é mal nome, por certo. O prólogo da edición que teño diante miña é de Darío Villanueva, director da RAE, el mesmo estudiante comigo naquel Santiago semitroiano aínda.
