Unha vila do interior de Galicia de mediados do século XX que pode recordar a Celanova, é o marco no que se desenvolve "Terradentro", a primeira novela de Xosé Benito Reza. Amante da natureza, da paisaxe, do rural e das súas xentes, o libro, en clave de tres misterios a resolver por un avogado, non perde de vista estes elementos e a súa relevancia para non esquecer de onde vimos, e, como o pasado e o presente, son o tecido dun futuro incerto do rural galego.
"Terradentro" é o nome do último traballo de Xosé Benito Reza. Trátase da primeira novela do escritor que o alonxan, nunha paréntese, dos ensaios e investigacións sobre natureza, así como as biografías de Manuel Curros Enríquez e de Arturo Noguerol Buján, que ata o de agora marcaban a súa traxectoria literaria.
Con "Terradentro" fai unha regresión á nenez, ao seu fogar e as historias coas que medrou. Todo elo a través dos ollos dun avogado e tres misteriosos asuntos nos que se verá envolto: a morte violenta dun vello fidalgo no seu propio caserío, a búsqueda na raia seca dos tesoros que deixaron ocultos os mouros en lugares cheos de trampas e a inesperada aparición da cadela do rexidor pintada de verde. Tres casos nos que humor e drama se conxugan á perfección enganchando ao lector dende a primeira páxina.
“Terradentro" é a súa primeira novela, que lle levou a escribila?
Da necesidade de revivir por un intre pequeno unha época irrecuperable.
Que se vai atopar o lector nela? A que “universo" nos pretende achegar?
Ás luces e ás sombras dun tempo perdido. Ás tensións e os medos da opresión dunha ditadura que durou corenta anos e marcou moitas vidas, e tamén o esplendor das vilas como centros dinámicos dun mundo onde brillaban esplendorosas milleiros de aldeas. Ademais, claro, do unive
rso que pretendo recrear, coas súas intrigas, misterios, enredos e suspense.
A creación dun espazo na Galicia rural non é froito da casualidade, é de supoñer que ten certo aire de reivindicación polo rural. Que nos podería contar nese aspecto?
Perdemos poboación a un ritmo alarmante dende hai unhos trinta anos, e con esa perda ademais da xente desaparece todo o demais: a paisaxe, os camiños, as aldeas, o patrimonio, a memoria... O rural galego esmorece de inanición sen que sexamos quen de deseñar unha estratexia a longo prazo onde participen todas as forzas políticas do país. Estamos obrigados a afrontar esta grave situación e a tentar corrixila, en todos os lugares, en todos os foros, fronte a quen sexa e cos medios e ferramentas que cada un teña da súa man. Isto é unha sangría de consecuencias catastróficas para o país.
Acostumados a outros xéneros literarios, a que se debeu o cambio de rexistro? Foi sinxelo mudar o estilo?
Foi sinxelo tomar a decisión de facelo porque abrochou de repente, dun xeito natural, do oco baleiro que deixaron os vellos que me acompañaran toda a vida; pero non foi doado artellar tres historias convincentes que me serviran para reconstruír todo canto se movía naquel mundo extinto.
Agora que
este traballo está reflectido en papel, como se sinte?
Agora que está rematado síntome moi ben, “en paz comigo mesmo e co resto dos mortais”, como di un dos personaxes da miña novela.
Tras estas primeiras semanas de presentación, como valora a acollida que está tendo a novela entre os lectores?
A verdade é que estou gratamente sorprendido, por moitas cousas: primeiro pola boa acollida que está a recibir da crítica, mesmo Xosé Luís Axeitos chegou a afirmar que con esta novela “nacionalizouse” un xénero, referíndose a que, segundo el, é a primeira vez que se desenvolve unha novela detectivesca escrita en galego no noso mundo rural; e tamén pola xente, polas persoas que me chaman, polos amigos e amigas que me escriben, que me abordan para comentar calquera cousa ou para animarme a seguir escribindo. É unha experiencia moi positiva e enriquecedora, porque nunca vivira nada parecido.
Convídenos cun bo argumento a ler “Terradentro"
Que o lector goce con esta obra que algúns clasifican como novela negra poñéndose na pel dun avogado, e logo seguir os seus pasos e a marcha sinuosa dos seus pensamentos, na procura dun asasino, do lugar onde está soterrado un tesouro ou de atopar os autores dunha trasnada; ao tempo que descobre o rural galego de mediados do século pasado, coas súas luces rutilantes e as súas sombras mestas.
Algún proxecto próximo que poida desvelarnos?
Quero facer algo interesante sobre a paisaxe, materia que non penso deixar de man, cando menos coa miña escrita; e tamén estou a traballar nun conto de animais, unha aventura entrañable para rapaces sobre a natureza galega e a súa diversidade.
