Onte á noite tomei uns viños cun amigo ladrón. Ben, se cadra o que se di ladrón, ladrón non é. Falamos do seu roubo e chegamos á conclusión de que, seguramente, non fora tal senón só un adiantarse ás leis, sen tanto papeleo. Como os contrabandistas foron os precursores do libre comercio transfronteirizo e a historia veulles dar a razón, el fora precursor activo e efectivo da Lei da Memoria Histórica. Cóntollo antes de facer derivar a conversa como derivou.
O meu amigo militaba de adolescente, ou sexa na transición, naquela cousa da FSU que non lembro moi ben como se transcribiría -se cadra Frente Sindicalista Unificado, ou algo así- pero si sei que era unha das familias dos “falanxistas auténticos”. Unha reviravolta simpática o daqueles rapaces -uns poucos benintencionados fillos de militares- que dicían que Franco fora un traidor aos ideais de José Antonio, etc. e que se situaban como antifranquistas, nin de esquerdas nin de dereitas, pero revolucionarios. Ninguén lles facía caso, claro. Era moita complicación e despois do enchente de simboloxía e verborrea falanxista que usó sempre o Réxime ninguén quería probar outro cacho da mesma empanada. En fin, eles, con boa vontade, para “purificaren” a “manipulación” que dera en facer o franquismo dos seus símbolos, decidiron “recuperar” unha noite o xugo e as frechas de bronce que había no monumento do Anxo Caído no Parque de San Lázaro. Meu dito, meu feito. Así unha noite -se cadra era 1976 ou 77- foron cun pau-ferro, fixeron panca e soltaron o “cangrexo”. Seica pesaba moito. Levárono agochado debaixo dun abrigo -sería inverno, logo- e decidiron deixalo escondido nunha casa abandonada á espera de ver que facer con el. A casa era enfronte dos pavillóns militares, onde hoxe fai esquina unha tenda de fotografía. Para o seu pasmo, nun par de días, empezaran obras de derruba do edificio, valaron o lugar, entraron máquinas e axiña desapareceu todo... e tiveron que dar por perdido o seu trofeo. Seguramente acabou nun vertedeiro. A min, pouco tendente á épica, pareceume un bo final para o símbolo. Lástima porque o bronce aquel na chatarrería do fondo da avenida da Habana aínda podía dar uns centos de pesetas.
E choutando dun tema noutro, acabamos falando da empatía que sentiamos os nenos duns anos antes co Espinario que había nunha fonte no patio exterior do fermoso chalet que chamabamos “da Falanxe”, xusto enfronte da Torre, entre a esquina de Xoaquín Lorenzo e Adolfo Domínguez. Lembrabamos que alí estaban as oficinas do Movimiento pouco antes de pararse e ir, en descomposición, para unha Casa de Chocolate que debeu ser a última inauguración daquel solpor. As mozas que facían o Servicio Social -aínda que fose nadando no Club Medina- algo tiñan que enredar por alí. En fin, que aquela copia en mármore dunha das máis famosas estatuas helenísticas da historia da arte, un neniño sentado mirando a planta do pé como se viñese de cravarse un toxo ou lle picase unha faneca, movía a nosa simpatía de nenos. E a historia de que representaba un cativo que tiña que dar un recado e correra sen preocuparse da espiña, sufrindo, ata que despois de dalo parou a mirar o pé, parecíanos admirable; e o rapaz un pouco parvo por ir sen zapatos. E preguntábamonos onde estaría hoxe aquel Espinario. Brindamos co último “crego” da noite porque acabara mellor que o xugo. Ogallá estea adornando outro lugar, engaiolando nenos.
