Cheguei a Lobios e funme sentar na terraza do "Chispa". O Chispa é un café bar abeirado de pradairos que deitan unha sombra mesta e fresquiña coma unha caricia. Está mesmo enfronte do concello, máis ben xusto diante da biblioteca municipal e, mentres agardaba a chegada dun amigo, foron chegando outras xentes que entraban no local interior, coido que aínda máis fresquiño. Ia moita calor, moita. Non tanta como nos días de atrás, pero chegáballe ben. Primeiro entrou un señor vestido cunha camisa a cadros e deume os bos días; logo entrou unha rapaza vestindo unha camiseta cor entre laranxa e butano, ou entre framboesa e outra cousa, e tamén dixo ola sorrindo. Coño! -dixenme- esta xente de Lobios éche ben saudadoriña. Logo decateime de que simplemente é ben educada e segue as vellas normas de saudar ó se cruzar con alguén. Había anos que tal cousa non me pasaba.
Tamén había cousa de trinta anos que non ía eu a Lobios. Hai ese tempo, ese terzo de século, unha barbaridade, chegar alí era pouco menos ca unha odisea. Hoxe é un paseo fermoso, Faise a través dunha estrada abeirada de fermosas masas forestais nas que aínda inzan os carballos e outras especies nosas. Tamén hai masas de auga. O encoro d'As Conchas alagou un val fermoso, como sucedeu noutros moitos de Galicia. Grazas a iso, leveime un chasco de moito empeño. Achegueime a contemplar Aquis Querquennis e estaba cuberto polas augas. Iso ou que eu non souben dar cos vellos baños termais de tempos dos romanos. Cando din volta e retornei ó rego que é á estrada, pensei no cerca que estaría de Amarante, onde está o pazo de Teixeira de Pascoaes, o poeta portugués que axudou a encher Galicia de poetas saudosistas, e recordei que alí, en Amarante, vira unha mostra de, creo recordar. Era da obra de Amadeo de Sousa Cardoso, que pintou vinte anos antes o que pintaría Picasso vinte anos despois; do mesmo xeito que Dujardin utilizou ben antes o fluxo de conciencia que se lle atribúe inauguralmente a Joyce e nesa convicción estamos. Aquis Querquennis é algo así só que ó revés, construírono os romanos pra que disfrutara a xente e, agora, calquera que pase por alí do que disfruta, se non está avisado, e dun pequeno lago ben bonito.
Entretíñame eu nestas lideiras, entre eruditas e inútiles, cando chegou Jean Díaz, que é como maiormente se lle coñece alá en París onde tiña un restaurante ó que ían os músicos famosos, outro ó que acudían os escritores de máis prestixio e sona, outro máis frecuentado por empresarios, outro ó que ían os actores de cine e de teatro e aínda outro máis ó que non sei quen iría; pero de certo que non sería calquera. Eran cinco restaurantes que lle deron sona de ser o millor cociñeiro de cociña francesa que había en París. Cousa do xenio da raza, como posiblemente diría aquil Teixeira de Pascoaes do que ninguén hoxe se acorda.
Toda beleza é efémera e fráxil, dura o que dura e só a súa ausencia é dolorosa. Mudouse a saudade, levada da man dos rápidos voos transatlánticos -a nós lévanos menos ir a Nova York ou a Londres que chegar en tren a Madrid e non digamos a Barcelona ou a Alicante-. Mudou tamén o tempo e as augas asolagaron os vestixios romanos. Todo o fermoso ten a liviá fraxilidade dunha porcelana, xa que non chinesa, que tamén, sí de Sèvres ou de Limoges. Non poderemos recuperar a saudade, nin a Compaña -que fuxiu según os focos dos tractores iluminaron as corredoiras- e pra recuperar aquela, a dos vellos espíritos que sempre nos rodearon, teremos que esperar a que baixe o nivel de auga do encoro pra saber se algún deles, algún espírito das augas, mantén aínda viva e actuante Aquis Querquennis. Non sendo así, decidimos ir xantar ó Lusitano, onde cazoleou de neno Juan Díaz e goberna agora Xavier, o seu curmán: polbo á feira, corzo con arroz, debidamente asistidos ambos por un "crego e monaguillo" coma toda cerimonia que se prece.
Xa deramos conta do polbiño, cando se nos sumou Antonio Piñeiro, colega nestas páxinas. En cambio Belinda del Caño, a muller de Juan, non nos acompañou na pequena festa destes tres devotos da comida. Belinda quedara preparando unha mostra de cerámica de Limoges, que poderá ser contemplada en Bande a partires do doce de agosto, Santa Clara. Entón si serán posibles outras saudades que xurdirán da beleza do alí contemplado pois, a cerámica que alí se exhibirá está pintada por ela cunha delicadeza exquisita e fráxil, delicada, e uns coñecementos que non todos atesouran. Por algo dicía eu aí enriba que a beleza e fráxil e efémera, xa que nón transparente, que iso só o son as ánimas e o ventiño lene dos seráns de agosto. Non transparente, pero si translucida. Éo dun xeito que permite que se lle contemple a alma, o espírito do que conteñen, cando deitas nelas, nas pezas de Limoges que Belinda decora a man e coce nunha mufla a mil douscentos graos centígrados, unha infusión de te ou de café. Unha vez posto o pocillo, a taciña, á altura dos teus ollos e a contraluz permíteche adiviñar a brisa que corre por Ceilán ou as sombras que nos cafeais caribeños protexen os discursos dos amantes.
Haberá, pois, que volver a Bande, unha vez chegado agosto, a partires das doce e media horas do seu día 12 e o resto do que lle quede ó día, pra contemplar, no salón de actos do concello, o milagre da cerámica renacida, dotada dunha nova alma, pola man de artista de Belinda del Caño. Entón serán certas as saudades e saberemos da efémera fraxilidade da beleza.
