Sigo en Laias, no Balneario de Laias, un luxo, eiquí mesmo ó lado ou, dito ó xeito que nos é máis propio, á carreiriña dun can de Ourense, a outra de Ribadavia ou d’O Carballiño, case tamén do meu Allariz natal que, como ben saben vostedes, é un dos sete embigos cos que conta o mundo. Pero que tamén está á carreiriña e media dun can lixeiro de andares que veña dende Compostela ou Vigo; mesmo dende Pontevedra se ven pola carreteira vella. Escribo carreteira porque eiquí, coma en Grándola o pobo é quen máis ordena, e ninguén di xa carretera, quede claro.
Mentres escribo, porque eiquí non vin descansar, vexo ós remeiros vogar con xeito e disciplina polas augas do encoro de Castrelos, mal deben saber que é coma se sobrevoaran pobos que as augas esmagaron. Dende que permanezo neste retiro, chamémoslle literario, pasaron por eiquí remeiros e remeiras británicos, rumanos e mesmo neozelandeses. Uns e outras son altos coma torres, procuro non me poñer a carón deles. Pra me sorrir abóndame con recordar que, de rapaz, eu era alto e en razón delo xoguei ó baloncesto.
Case tódalas semanas, alá contra o xoves á tardiña, empezo a me sentir coma un tigre enxaulado e a padecer unha moi puñeteira envexa dos que navegan polo encoro. Non é que teña gañas de vogar, que tamén, pero se a tarde ven con sol e a tona do encoro está coma un espello, moito é o que me gorentaría navegar por el nun boteciño con motor fóra borda como os quen pilotan quen dirixen os entrenos.
Como sei que non é posible nin probable que me deixen navegar coma eu quixera, bótome a andar pola ribeira do Miño que media entre Laias a Barbantes-Estación ida por volta, catro quilometriños de nada abeirado o camiño entre carballos e sobreiras, entre amieiros e acibos, tamén entre espiños e, o que é ben peor, entre mimosas.
Os amieiros estanse a vir embaixo podrecidos. Coido que non ha ser pola falla de humidade e moito é de temer que sexa por causa de loitar coas invasoras mimosas, esa peste que lle entrou á nosa paisaxe. É tal a súa capacidade de expansión que a ribeira de enfronte aparece marela coma unha bandeira de sinais do código que, non sei hoxe, pero que cando eu era novo utilizabamos no mar para sinalar que o barco estaba en corentena. Estará a nosa flora en corentena xa grazas a ela? Pensen o que queiran. Eu pola miña conta ben o fago.
Neses paseos que me dou en agasallo dos días traballados da mañá á noite gozo coma un neno. As casas da outra banda do Miño botan fume polas chemineas tal e coma antano o botaban. Non sei se iso quere dicir algo, pero a min moito me sosega a alma o feito de contemplalo vendo ascender cara un ceo claro.
Ese fume así entendido sempre foi un vínculo que o home estableceu coa divinidade, fose esta cal fose, e fose este fume o saído da maría queimada nas cachimbas que coñecemos como pipas da paz ou xurdida dos farrapos que os peregrinos queimaban na cruz farrapeira da catedral compostelana unha vez que daban chegado a ela e dado cabo a andaina e máis ós perigos do camiño. Era como dicirlle a Deus, aí queda iso, ai quedan as miserias vividas, as aventuras afrontadas, a testemuña da miña relación contigo, creador de todo o bo e de paso e tamén é de supoñer que de todo o malo.
Mentres camiño podo mastigar o silencio, padalealo e imaxinar o arrecendo dese fume lexano que quero imaxinar prendido, primeiro, con guizos de carballo, e sostido logo con leña non moi seca que crepite pra que os nenos poidan soñar misterios unha vez que chega a noite aínda que, en troques de escoitar contos de lobos e tesouros escondidos, s eteñan que contentar con ver a tele.
Sigo en Laias, dicíalles ó comezo. A auga do encoro sube e baixa ó cabo do día varias veces. Faino de modo que os ánades e as grulas, se poidan apoiar nas pedras cando estas están a piques de aboiar na tona da auga, coma pequenos cons, e os cormoráns e as gueivotas que fuxen do mar embravecido poidan pensar que entoleceron as mareas, o abalo e mailo debalo do mar e a partires de aí soñar que xa estamos todos noutra lúa.
Chegada a noite, se non vai moito frio, sáio ó balcón. Gústame contemplar o rielar das luces das aldeiñas de enfronte estrelecendo nas augas mansas deste encoro que asulagou casas e mandou á xente que as ocupaba a distintas latitudes, viciñas unhas, lonxanas non poucas delas. Ás veces escoito o bruar dos trens que baixan camiño de Vigo ou soben e baixan, baixan e soben camiño da meseta deixando ouvir un claxonazo de sirena que non ten nada que ver co vello asubío das locomotoras de vapor. Moito é o que cambiou o mundo. Mareleceu a paisaxe, estragáronse os máis dos cultivos, desaparecen as cortes e estabularon as vacas e agora andan a regresar as oliveiras. En cambio o home segue a ser o mesmo, sempre o mesmo. Só que o de agora fala moito menos do que falaba e tampouco non escoita tanto como antes escoitaba; é dicir, anda a cambiar, xa que non a nosa condición, sí a nosa paisaxe interior. Esperemos tal feito que non lle afecte demasiado á nosa condición. Sería a primeira vez na historia da Humanidade que tal cousa acontecese.
O caso é que algo está cambiando, quizais dun modo case que imperceptible, acaso tan imperfectible como certo e de xeito que se altere a relación entre os humanos que estivo establecida deica agora. Xa sucedeu antes. Foi así daquela da revolución neolítica, que outros din agro pecuaria e non volveu cambiar ata que a píldora anticonceptiva veu alterar a relación entre os homes e as mulleres, a segunda revolución que certamente alterou á humanidade. Agora anunciase a terceira como se fora ter lugar cando as familias non se comuniquen máis que a través dos móbiles. Por iso e por se me pilla a tal revolución sen me dar tempo a morrer antes e polo que aproveito pra gozar tanto como gozo axexando o se pousar na tona da auga do encoro de Castrelos das aves que lles dixen, para ver o fume das chemineas reflectido nesa mesma tona e mesmo para ver vogar como se fixo dende o comezo dos tempos a eses remeiros que veñen de tan lonxe para facelo por riba das aldeas que sepultou o encoro sumerxíndoas coma se fosen aldeas encantadas e vítimas dalgunha maldición, cousa que probablemente sexa certa.
