De vello gaiteiro. Ós novos hanlle vir anchas, cando non estreitas, este tipo de expresións; quero indicar que non lles han dicir nada. Pero é que eu son vello, fago cousas propias dun vello e mesmo falo e escribo coma tal. E logo habería ser doutro xeito?
Sempre fun bastante túzaro e amigo da soidade ó tempo que consciente de que, ós que son así, sempre se lle negan moitas oportunidades que ós demais se lle abren sen maior esforzo nin requisito. E sempre quixen superala, desfacerme de tal condición e máis do sambenito que Paco del Riego me implementaría, que é como os finos de hoxe utilizan o verbo aplicar; ou sexa, que sempre quixen "saber estar" e non o conseguín nunca. Ata hoxe e veremos por canto tempo.
Cando vivía en Pontevedra propúxenme asistir a algunha das tertulias daquela existentes; por exemplo, á da extinta Cafetería Lar, na que tanto oficiou Torrente Ballester e que tamén era moi frecuentada por Cuña Novás, o poeta membro da que se chamou a Escola das Tebra e do que hoxe, lamentablemente, xa ninguén se acorda.
Esa tertulia celebrábase pola mañás dos días lectivos, a partires da hora do recreo no Instituto veciño, pois era moi frecuentada polos seus docentes. Mantíñase, mal que ben, cando esa hora de recreo concluía, grazas ós profesores que ían rematando os seus horarios e grazas tamén os funcionarios municipais que saían tomar o seu cafeciño; xa saben, unha hora ou dúas a cargo dos orzamentos municipais.
Un ano propúxenme asistir e, como era eu quen confeccionaba os horarios no centro no que exercía a docencia, deixei libre a hora posterior á do recreo e baixaba dende A Caeira ata as ruínas de Santo Domingo, cerca das que deixaba o coche pra volver subir cando me petara. Non me durou moito o meu afán de tertuliano. Extinguíuseme en poucas "sesións". Sucedeu o día no que se producíu unha dura diatriba a cerca da afirmación de que a compra de cueiros, de dodotis prós nenos, daquela non teño eu información de que xa os utilizasen os vellos, o cal tería sido moito peor, servía pra consolidar á OTAN. Nese momento pensei que aquilo non era pra min e deixei de asistir sen maior aviso nin advertencia previa. Coido que ninguén me botaría de menos.
Pasado un tempo, souben que abriran unha cafetería nova baixo o suxestivo rótulo de "La Aurora" e dixenme alá vou. Fíxeno, cando souben que os donos eran uns rapaces ácratas que chegaran había pouco a Pontevedra, feliz e convencido de que nela os desbarres serían doutra condición. E carai se o foron. A non tardar houbo quen propoñeu que a tertulia, de carácter semanal, tivese un tema prefixado. Moita liberdade pero indicáronme o camiño de saída cando suxerín que aquilo, entón, non sería unha tertulia senón un seminario. Definitivamente e unha vez máis, non souben estar.
Pois ben, agora de vello, asisto a unha tertulia semanal en Bertamiráns. Se vai frío ou chove, case sempre, baixo en coche. Cando veñan os días soleados, baixarei andando. Uns trinta e cinco ou corenta minutos, según o paso que leve. Non deixarei que me acompañe ningún dos cans porque non sei que me daría velos, de porta pra fóra, atados ó poste dunha farola, coma se os de dentro fósemos inquisidores sádicos, mentres eu departo cos meus contertulios, media ducia de letraferidos, a saber: tres escritores, un mexicano e grande escritor; outro uruguaio -do que xa lles direi o que me pareza cando lle lea o libro que teño diante- outro galego, que son eu e os tres restantes: un helenista uruguaio, un libreiro galego e un lector afoutado (como tal) e sereno de dicires e ademáns que é tamén galego.
Podemos estar alí dúas ou tres horas, no "Petiscos", abeirados a unha luna de cristal, chantados nun sofá, se chegas cedo, ou nunhas cadeiras das que se poderá dicir calquera cousa menos que non sexan cómodas. Danos tempo a falar de todo. Hoxe, mentres o facía o uruguaio escritor -o helenista é máis ben calado- falándonos de temas transcendentes, unha vez que a cousa comezara a se nos ir das mans falando do humor; a saber, dos rigores da ética e da súa relación coa estética. Mentres o colega falaba déume en recordar a Schnitzler, o amigo vienés de Freud, neurólogo e escritor; non sei se bo neurólogo, pero excelente escritor, dramaturgo e ensaísta; novelista tamén, pero de menor entidade según eu o entendo.
Non me resta espazo pra pormenorizarlle a vostedes a disertación, prolixa e culta, substanciada en observacións pertinentes, do escritor uruguaio, pero si dispoño dese espazo pra reproducir o que deixou escrito o vienés a propósito do que decía o autor de "sondonga dansona por Tomborontoko", que o título do seu libro que lerei un destes días, e casa perfectamente co que dixo alí o meu novo amigo. Escribeu Schnitzler que a arte de vivir consiste en "someter as nosas leis individuais ás xerais da natureza, do Estado e máis da sociedade, pro sen deixar de afirmar por riba de todos eles un eu xenuinamente propio". Teño a esperanza de que, agora de vello, poida empezar eu a facelo, poida empezar a practicar a arte de vivir, a arte de "saber estar". Espero que, tal arte, me impida facer boa outra aseveración de Schnitzler cando afirma que nas relacións humanas é fundamental conquerir que os demais teñan sempre mala conciencia.
