O xoves andei algo así coma traumático -quero dicir, algo atravesado- co que escribín a propósito das que se nos está vindo enriba sen que nos apercibamos todo o necesario que nos permita evitalo. Non se preocupen, o mundo ha seguir xirando igual. Cando menos de momento. O mundo sempre é o mesmo. O tempo non pasa, somos nós os que o facemos, os que pasamos e, cando nos imos, eiquí non pasa nada: todo sigue igual, nada se conmove e nin sequera esa finísima película de auga que cobre a Terra se estremece cando menos un pouquiño cada vez que algo nos conmove. Así que, sempre,como todo pode volver ser, calquera día volven os fielatos. Estamos a emprender a viaxe de regreso. Toynbee tiña razón. A Historia é pendular.
En Ourense había un, un fielato, deste lado das pontes do Miño; é dicir, dous.. Un estaba onde a casa do peón camiñeiro, diante do colexio dos salesianos, ó pé mesmo da Ponte Vella, e, outro, no da Ponte Nova, case que diante do edificio que albergaba a Fiscalía de Taxas e Consumos na que, logo da guerra civil, traballaron Celso Emilio Ferreiro e máis o meu tío Alfredo Cid Rumbao, amén doutros adictos á causa, claro.. Hai anos que alá se foron os dous.
Polo da Ponte Nova adoitaba transitar os fins de semana o meu tío avó Victorino Rumbao empuxando un cocheciño de neno indo cara a casa dos seus sogros e, logo, vindo de regreso á súa casa na mesma rúa de Curros Enríquez. Eran os anos da fame. Ó regresar sempre se adiantaba a que lle preguntasen nada dicindo que levaba dentro un porquiño pra comer o domingo co que o do fielato se ría coma un neno: Vostede sempre coas súas coñas, don Victorino… dicíalle, e logo deixábao pasar sen lle mirar se, en efecto, levaba un fillo ou un bacoriño. Bacoriño levar lavábao, algunhas veces, pero case que sempre o que levaba era un añiño leital, xa esfolado, pra comelo asado a golpe de domingo. Os tempos, daquela, non se parecían moito a estes.
Os rapaces novos e tamén non pouca xente que xa non o é tanto, que xa non é tan nova como se pensa, tampouco han saber o que era un fielato: un caseto que albergaba a un funcionario encargado de cobrar polas mercancías que entraban no termino municipal. Un loubar a Deus, coma isto do imposto solar que padecemos hoxendía, pero ó revés.
Os meus compañeiros do Colexio Menor, sí se acordarán do raio do fielato que había na Praza das Mercedes, do pintor Prego de Oliver que vivía enfronte do colexio, do taller que alugaba bicicletas, do parque de bombeiros e, por que non, do Bar Bouzas rexentado por dous irmáns de xunqueira de Espadañedo. Éranvos tempos. Ö do colexio desertábannos pola mañá un timbre escandaloso, as badaladas das campás das monxas, e o toque de corneta do cuartel de San Francisco.
Destas cousas falamos moito por WhatsApp os que vivimos internos no colexio e tamén os compañeiros que só ían ó instituto. Coido que xa teño falado eiquí do oitenta por cen dos altos cargos do goberno galego que, nos primeiros anos da autonomía, formaron parte del, logo de ter sido ou curas ou seminaristas. E tamén dos procedentes do Colexio Menor, nunha porcentaxe máis pequena, pero que aumenta proporcionalmente se tes en conta que non eramos nin medio cento de internos. Pra ser tan poucos fomos moitos os que nos metemos en política, moitos na de esquerdas, pero non me atrevería a dicir que porque chocaba o que nos dicían co que observabamos fóra, xa que outros tantos o fixeron na de dereitas. O caso é que alí dentro viviamos máis democrática e participativamente que en calquera outro internado ou institución docente. Outros foron profesores, militares, policías, médicos, libreiros e, que eu saiba, ningún foi crego malia á corneta e as badaladas; xa saben, metade monxes, metade soldados. Ó final nin unha cousa nin outra.
A carón do fielato, ou por alí, había tamén un quiosco no que era posible mercar de todo. Abstereime de descricións máis precisas e prolixas e tamén de recobrar a memoria do catálogo de existencias. Igual o facemos no WhatApps, os xa vellos alumnos o Instituto, un WhatsApp que se nos está a revelar coma un prodixioso instrumento prá recuperación do pasado. Nese ámbito informático convivimos xentes dun lado e doutro, dunha condición e outra, dunha fe ou mesmo de ningunha, desta ideoloxía e tamén daquela e moitos nos rimos os uns cos outros, día a día. Pero non é cousa da vellez.
A min gústame pensar que este xeito de relacionarnos provén daqueles anos de convivencia. Sei que, a non poucos, esta apreciación hailles parecer cando menos algo estraña. Pode que o sexa, non direi que non. Pero o noso ámbito do WhatsApp é o que é e non o tiñamos preparado, foi xurdindo así. Agora xa se está a parecer a un club privado. Éo. E os que máis participamos somos os do colexio e destes os que estivemos internos durante tantos anos. Do instituto tamén hai algúns, pero en cambio só hai unha moza que participa dun modo habitual. Xúrolles que a culpa non é nosa.
