O concepto -substantivo- que acaba de ler non está recollido no diccionario da Academia Galega, pero eu vouno utilizar igual porque, coma tantos outros perpiaños que forman parte da catedral de Santiago e non se ven, existen inmensos vocábulos que forman parte da columna vertebral da gran catedral que é o idioma galego e que, sen embargo, tampouco se ven en ningunha das fachadas do devandito diccionario.
Cando era neno e andabamos a correr por entre os coellos, as aves, os cabritos e os cordeiros na praza das Pitas, ou entre as verzas os repolos de poñer, as noces, as castañas ou as cereixas, segundo correse a folla do calendario, na praza maior ou na praza do Millo, nos catro xoves de cada mes ou nas feiras do 29, fiteinos, furtivo, algunha vez e admiroume sempre a rapidez coa que mudaban de man os tres vasos e sempre crin saber onde carajo estaba a boliña, ata que a miña mirada se atopaba, incrédula, co baleiro que sempre había cando o pequeno recipiente se erguía e non tiña o que tiña que ter.
Para aquela idade da inocencia, o descoñecemento unido a aquela endiañada rapidez xiratoria dos brazos do executor era interpretado por min e polo resto dos meus amigos do barrio da Calle Arriba mesmo coma se fose maxia en estado puro. E, sobre todo, ó non saber as consecuencias -porque nós non reparabamos no diñeiro-, o home que estaba por tras da mesa e do mantel era unha especie de prestidixitador mímico que nos levaba a practicar logo, cando iamos para a Alameda e xogabamos coas bolas de cristal ou de aceiro á "foca", ó "ollo" ou a calquera outra variable daquela brincadeira terrea que tantos recordos me trae de cando en vez.
Non hai moitos anos -ou si, porque os anos semellan pasaren a pares, de vez- que os volvín ver no mesmo mercado celanovés, pero nese caso situados por baixo da Alameda, nunha praza que curiosamente leva o nome de Rubí, unha localidade catalá que forma parte do cinto industrial barcelonés.
Nese caso non había bolas, nin vasos, senón tres cartas -que tanto monta, monta tanto- que bulían coa mesma rapidez e mudaban de cara coa mesma maxia da miña inocente nenez, pero sen produciren xa en min o mesmo fascinio porque xa sabía eu onde era que agachaba o segredo daquel timo tan simple.
Son os trileiros. Eses seres que moran no intramundo de entre nós, facendo da inxenuidade e da candidez o seu caldo de cultivo e as súas víctimas propiciatorias.
Non sei por qué me acordou esta imaxe infantil ó ver hoxe -onte, para vostede- as noticias na televisión.
Sería porque me dá vergoña allea ver que o que non dá visto a boliña nin a carta verdadeira non é un neno, senón todo o aparato dun Estado que máis ca inxenuo e cándido é inane ou autista. Non sei...
