As fundacións, gardiás e defensoras do grupo Nós

O Centro Cultural Marcos Valcárcel acolle hoxe ás 19,30 horas un novo Foro La Región que leva por título “As fundacións de Nós a nós”. Contará coas intervencións de Juan Luis Saco, presidente da Fundación Otero Pedrayo, Carlos Mella, a cargo da Fundación Castelao, Patricia Torres, que dirixe a Fundación Antón Losada, e Celia Pereira, presidenta da Fundación Vicente Risco. A conferencia, presentada polo historiador Afonso V. Monxardín, poderá seguirse tamén por streaming desde a páxina web deste xornal, www.laregion.es. Un país abandonado Carlos Mella destaca que “o que se pretende é recordar o enorme traballo que levou a cabo a xeración Nós nun país que estaba absolutamente abandonado polas súas elites. A nosa identidade está sustentada polo que fixeron”. Noutras palabras, “se non fora polo grupo Nós, seriamos pouco máis que un recanto xeográfico”. E este traballo, lamenta Mella, “non acaba de ser coñecido pola sociedade galega. Galicia é un pouco ahistórica, de forma case única no mundo”. O herdeiro, Galicia Juan Luis Saco, que preside desde 2017 a dedicada a Otero Pedrayo, recalca que “as fundacións son fundamentais para manter a historia cultural do país, como as súas gardiás e defensoras”. Na súa opinión, “o máis importante que fixo a xeración Nós foi poñer a Galicia no lugar que lle corresponde ao universalizar o noso enxebrismo. Representan o movemento fundamental da cultura galega no século XX”. Ademais, a fundación de Otero Pedrayo, dirixida por Saco, “é a única das catro que foi constituída por vontade testamentaria, neste caso de Don Ramón, que non tivera fillos e ordenou que legaría parte dos seus bens á editorial Galaxia, da que fóra director, como representante da vontade de Galicia, coa condición de que se constituíra a fundación. Así, o herdeiro de Don Ramón é Galicia”, resume. Saco engade como Pedrayo foi ademais o máis lonxevo do grupo, manténdose como referente de Nós ata a súa morte, o 10 de abril de 1976. Fondura filosófica Pola súa banda, Celia Pereira recorda “o carácter colectivo de Nós, posto que máis alá das achegas individuais, a partir do talento e a experiencia, o máis importante era a suma de todos nun esforzo común, sempre a prol dun obxectivo que estaba por riba de desacordos puntuais. E este espírito segue continúa a ser imprescindible”. No caso concreto de Risco, Pereira trae a colación a súa importancia “como elemento aglutinador”, e recorda cando Manuel María se referiu a Castelao como exemplo de sinxeleza, a Otero como referente do barroquismo e a Risco como a síntese da fondura, tendo en conta o seu carácter de filósofo. Agora estas catro fundacións continúan o traballo de Nós mantendo a súa vocación internacional, sempre abertos a diferentes inquedanzas culturais. O gran esquecido Tamén Patricia Torres recalca o valor de que existan fundacións que coiden o legado de Nós, tanto o inmaterial como o que se conserva nalgún soporte físico: cartas, libros, bibliotecas enteiras. Desde a que preside, manteñen a antiga vivenda de Losada Diéguez, o pazo de Moldes, que hoxe mantén a súa vixencia convertido en museo. Así, os visitantes poden coñecer “o lugar onde naceu, a biblioteca onde escribiu, as salas nas que se reunía con Pedrayo ou Risco”. Torres reivindica a figura de Diéguez, gran esquecido dentro do grupo, cando “el foi unha persoa máis de ideas que de literatura, que ademais morreu con 44 anos, sen tempo a deixar un maior legado”. Nas unidades didácticas, as referencias a el son escasas, pero foi “quen reuniu o chamado grupo de Ourense, trouxo a Galicia novas ideas e plantexou a creación da revista Nós”.