Chego tarde a “Maus”, calquera amador dos “comic”, non é o meu caso, terán arribado hai moito a este clásico. E fico certamente conmocionado. Non xa pola temática; nazis e xudeus, horrendos campos de concentración polo medio, teñen ocupado obras literarias e gráficas abondo, senón pola maneira. En primeiro lugar porque se trata dunha novela.
E non unha novela adaptada ao “comic”, senón contada cos medios destes, o que fai dela algo novidoso e orixinal (no seu momento acadara o Pulitzer). Logo porque se trata da extrapolación gráfico-literaria do encontró entre Art Spiegelman, o autor de “Maus” e seu pai, Vladek. Este sobrevivinte, na súa condición de xudeu, aos campos de concentración. Áparte a difícil relación que pai e fillo sostiñan, ben visible neste docudrama. Non outra cousa que a plasmación dunha realidade tan terrible como a vivida no centro dunha Europa tan convulsa que mesmo o noso país xogara un rol, aínda que neutral, importante no seu devir bélico (a “Blau Division” non fora, precisamente, unha brincadeira).
Cousa chamativa, e por iso o título desta reseña, a animalización, ao Orwell, con propósitos non moi lonxanos aos do autor de “Maus”. Quen nos presenta aos xudeus como ratos, aos nazis como gatos, aos americanos como cans e aos polacos non xudeus, directamente como porcos. Todo un tratado zoolóxico para que cadaquén tire as súas propias conclusións.
Vladek, o protagonista, é todo un carácter, e a súa biografía e as súas andainas por lugares tan terribles tan ben reflectidas polo seu fillo, que ben poderían ter narradas por algún autor realista-naturalista. Eses que eu amo tanto que non puiden senón pensar neles ao ler este “comic” maxistral, que me reconcilia cun xénero que tanto traballei de cativo e aínda mozo, nun Ferrol no que os “tebeos” eran “chistes” e os lugares onde se vendían eran, xa que logo, “chisterías”.
Art Spiegelman, desta maneira, non soamente é debuxante maxistral senón narrador de sete estalos. E a edición de Reservoir Books, certamente exemplar. Eu, de vostedes, non ma perdería. Aínda que alguèn lles diga que o tema é moi forte. Naturalmente. ¿El logo que agardaban dunha historia, que non historieta, da Historia: unha tan terrorífica?
