Jatafarta, moda con oficio

Cal é a historia da marca? Comezo con Jatafarta no 2008, aínda que veño dun contorna familiar artesá, a miña formación académica foi quen me dirixiu ata este traballo. Tras acadar a suficiencia investigadora en Belas Artes considerei que esta era unha maneira de traspasar a miña formación intelectual ao campo da artesanía e o deseño, un ámbito que me resultaba coñecido e co que contaba como unha opción posible. Así foi como empecei este proxecto despois de instalar o meu taller en Santiago de Compostela. Cal é a filosofía de cada peza? O traballo en Jatafarta non se sitúa totalmente dentro das actividades tradicionais do oficio artesanal do coiro, pois preocúpase pola creación de obxectos incorporando elementos e formulacións que teñen máis que ver co campo da escultura e do deseño. A miña formación académica axudoume a pensar desde perspectivas complexas, a operar con intensidade e a someter á análise calquera decisión formal, funcional ou estética na construción dun obxecto. Deste xeito, busco desenvolver un labor tradicional desde unha óptica contemporánea que me permita expandir a mirada e xerar novas perspectivas arredor da artesanía mentres defendo aspectos como a excelencia, a innovación, a sostenibilidade e, como non, a preocupación estética. Por qué coiro? O coiro é un material vivo e nobre, perdurable no tempo e con posibilidade de envellecer, ao que se lle poden engadir calidades plásticas moi interesantes. Pero eu sempre digo que escollín o coiro como material principal na miña actividade porque o meu irmán e a miña nai traballaban con el. Foi este como podería ser outro. Para min é un material máis que ás veces me libera e outras me restrinxe as posibilidades cando penso en como facer unha peza. Ás veces teño a sensación de que actúa como unha camisa de forza que me gustaría quitar de enriba. Esas mesmas cualidades das que falo son as que en moitas ocasións se volven na miña contra e teño ganas de deixar o coiro e coller outros materiais que sexan opostos e me permitan outro tipo de construcións. Os materiais manipúlanse e ao facelo estimulan o cerebro. Cada un faino á súa maneira. Por iso, aínda que o coiro me gusta, e coñézoo, non quero perder a posibilidade de aprender con outros materiais. Que valor lle aportan á marca a artesanía e o fieto a man? O saber facer propio da artesanía (a praxe) que hai detrás de cada peza é un valor que garantiza varias cousas. No meu caso nomearía calidade, na construción do obxecto e na elección dos materiais, que ademais que son de cercanía. Utilizamos ademais curtido vexetal, que é máis respectuoso co medio ambiente e optimiza mellor as propiedades do material. Isto directamente entróncanos con outros dos aspectos destacables do modus operandi da artesanía: a sustentabilidade. Outro valor a ter en conta é a relación co traballo, non vou falar dunha idea romántica do traballo artesán, relaxado, apartado do mundanal ruído das grandes industrias, non; pero si dun aspecto que agora está moi de moda que é o “slow life”, a ruptura co desenfreado ritmo de produción das grandes corporacións, o respecto polo pequeno, pola excelencia, por alonxarse do comprar, usar e tirar, por non producir máis do que se consume. E por último o coidado nas producións á hora de concibir as pezas e a intención de darlle unha serie de significados e significantes que mellore a relación emocional cos obxectos: a identidade. Canta imaxinación cabe no deseño de xoias e complementos? Ui! Diría que toda a que queiras. Eu persoalmente cando traballo sobre unha peza olvídome de se é un anel, unha carteira ou un espello, calquera obxecto é susceptible de aplicarlles procesos complexos tanto formais como conceptuais, o tope polo ti...Os obxectos están aí esperando que os signifiques e os resignifiques, non hai límites. Tedes un cliente xa definido? Non me atrevería a dar datos cuantificables en anos nin en sexo, nin sequera a definir un tipo de cliente rural ou urbano, pero si conto cun denominador común cualitativo no meu cliente potencial, a dun consumidor con ganas de comprar produtos de calidade, que valoran ademais a innovación e a identidade e que valoran un trato personalizado e cercano. Como xorde cada colección? O proceso á hora de concibir unha colección ou un obxecto illado non é sempre o mesmo, pode xurdir de moitas maneiras. Calquera cousa pode prender a mecha da inspiración, un libro, a obra dun artista, a música, calquera experiencia pode ser un punto de partida. Outras veces o inicio está nunha casualidade, nun accidente no espazo de traballo, nun encontro fortuíto entre materiais ou técnicas ou solucións que se estean experimentando para algo concreto e que desemboca noutra idea ou formulación. Noutras ocasións simplemente a inspiración sae de observar o mundo e reflexionar sobre el. Por onde pasa o futuro da moda? A moda representa un sector importantísimo dentro da economía global, está atravesada por sinerxías capitalistas moi agresivas, é un sector moi contaminante, sobre todo o téxtil, e cun alto grao de produción non consumida que responde a comportamentos pouco responsables no aproveitamento de recursos. Neste escenario, os “modos de facer” da artesanía aparecen como unha alternativa que pode chegar a solucionarlle certos problemas á industria. Problemas de sustentabilidade, de mellora nas condicións de traballo, na calidade e nas formas lentas de consumo e produción. Por iso creo que este proceso debe ir acompañado doutros como a formación e a profesionalización do sector artesán, de xeito que este se consolide de maneira autónoma, como xestores culturais do seu territorio, porque de non ser así podemos caer no erro de instrumentalizala e utilizala para outros fins que a alonxen da súa esencia. Para nós, os artesáns, a moda é unha oportunidade de conseguir novos espazos de traballo e novos públicos, pero ollo en como se articulan esas relacións. O artesán é o dono dese “saber facer” e non pode perder autoridade nese campo. Por iso, a sostenibilidade cultural pode ser o factor que garante un desenvolvemento da súa economía e a súa emancipación.