A moda, o espello da nosa historia

Mostra etnográfica Na década dos anos 20 do século pasado, a fotógrafa americana Ruth Matilda Anderson realizou varias viaxes a Galicia. Eran encargo da Hispanic Society de New York para que reflectise como era a vida deste recuncho de Europa hai agora 100 anos. As imaxes que tomou son un dos mellores documentos que se conservan daquela Galicia que case estreaba novo século. E, como non, serven tamén para dar conta da “moda” da época. Entre os anos 1924 e 1926 Ruth Matilda Anderson percorreu esa tan mal chamada “Galicia profunda” observando e deixándonos probas gráficas da nosa vestimenta tradicional. Agora, o Museo de Pontevedra, acolle a mostra “Unha viaxe pola indumentaria tradicional” amosando o traballo de investigación e recuperación da Asociación Etnográfica Sete Espadelas. Máis dun milleiro de prendas que acompañan un total de 150 fotografías de Anderson e que serven para lembrar as características do noso traxe tradicional. Variedade Os documentos que existen sobre este tema, datan o traxe típico galego cando menos no século XVII. E, como segue acontecendo hoxe en día, eran os máis acaudalados os que marcaban as “modas”. Hai dúas liñas: o traxe de gala empregado en actos solemnes e outro de faena, que servía para realizar os labores de campo. Posto que se trataba de tecidos elaborados na casa, cada indumentaria era un mundo. De feito, poderíase dicir que existe certo pensamento erróneo sobre a “uniformidade” do traxe galego, cando en realidade a variedade da vestimenta tradicional é moi ampla e rica en prendas. Mantelos, dengues, muradanas, mandís… Sempre co elemento común da saia e nunca en mangas de camisa. A partir de aí, o poder económico e os posibles en canto a tecidos ían marcando a diferencia, algo que pode apreciarse perfectamente nas imaxes de Ruth Matilda Anderson. Reinvención A pesar de que o folclore galego conta cun amplo recoñecemento máis alá das nosas fronteiras, o certo é que a estética tradicional pouco se ten visto reflectida na moda española. Algo que non acontece co traxe tradicional andaluz ou con algúns elementos doutros folclores, como poden ser as alpargatas catalanas. En calquera caso, hoxe en día son moitos os deseñadores galegos que teñen conservado e reinventado as tradicións. Salienta neste punto o ourensán de Viana do Bolo Jorge Álvarez, que ademais de ter representado a Galicia en numerosos certames a nivel estatal, levou o seu nome por tódolos recunchos cos estilismos que preparou para as Tanxugueiras no Benidorm Fest. Neste caso, máis alá do fenómeno musical do grupo, o deseñador vianés foi quen de amosar unha reinvención máis que moderna do traxe tradicional galego. Un toque transgresor no que empregou as saias típicamente femininas para vestir ós homes e chaquetiñas e dengues reinventados para as mulleres foron as apostas que lle valeron a Álvarez un grande aplauso. Outro caso sería o de Lumecú, unha marca que basea a súa confección nos cortes tradicionais pero cunha perspectiva de cores e estampados moi actual. Xunto a estes dous exemplos, numerosos artesáns amparados baixo a marca Artesanía de Galicia demostran o actual de moitos dos elementos da vestimenta de hai un século. Xoias e complementos coma os que se aprecian nas fotografías de Ruth Matilda Anderson e que aínda hoxe son o toque perfecto para calquera proposta estilística.