Unha saga de orellas e rabo

Hai anos, Manolo, o maior da saga “Orellas”, a petición do amigo Arturo Vispo escribiu a historia do noso Orellas, que pola claridade e cercanía empregada tentado estiven de plaxiar, mais iso non é o meu estilo. O caso é que, sen lelo, o amigo Adolfo Rego (ese rapaz que ten preto dos 100, cuñado do Claudio) envíame algúns datos que coma é natural coinciden plenamente. O meu artígo de hoxe é unha pequena homenaxe á familia Iglesias Eirey, en agradecemento por tantos anos facendo que os ourensáns gocen “poñendo a orella nas nosas vidas”. Había catro irmáns, Manolo, Claudio, José e Eladio, nados na Trasalba de don Ramón, e non teño dúbida de que iso tivera algo que ver con que a rúa da Paz fose o escenario principal desta historia. O maior, Manolo, comezou no Bar Rincón cando iste o rexia o “Tío” Benxamín (máis tarde fundou o Mundial na Praza Maior, pero esa é outra historia) na rúa da Paz, dando servizo aos espectadores que acudían ao Teatro Principal, xa que daquelas o ambigú aínda non existía; este sería aberto pola familia Sáenz cando retomou as rendas do edificio e máis da empresa. Nun primeiro momento, a xestión cedeuse a un “non profesional”, pero o pouco a explotación entregouselle ao Rincón, na persoa de Claudio. Foi ao redor de 1952 cando, coa intención de dar saída ao excedente de viño propiedade dun alguacil amigo, se abriu no soto unha adega. Nun principio estivo xestionada por Manolo e o terceiro dos irmáns, José. O certo é que para sorpresa de todos, incluídos eles, a adega funciona de marabilla, e quizais o “innovador” pincho de orella foi o culpable. Sexa como fora, foi cando piden ao cuarto irmán, Eladio, que se incorpore ao negocio, agora xa en mans da familia. Corría o ano 53 e xa na tabla de precios aparecían as armas da familia: orella e rabo, bocadillos, tapa ou pincho segundo a fame, Sen máis, convertéronse en imprescindibles para as peñas da cidade, as que había e as que con sede no local se constituiron; as máis afamadas, a dos Porcos e a dos Canecos, pero sen olvidar outras coma a das Vedettes, os Caracoles a do Burato e incluso a tertulia do Finochetti. Certo é que ter a xarra ou cunca no local era privilexio dos da casa: Porcos e Canecos, o resto eran benvidos pero tiñan os pertrechos cada un na súa... Permítaseme aproveitar pra incluír aquí o segundo paso da historia da saga, que foi cando na familia lévase a cabo a primeira separación, máis pra expandirse que por outras razóns. Primeiro foi José quen decidiu probar fortuna en terras do sur, pero non tarda en volver; eso si, en vez de ocupar a praza que tiña por “oposición” no Orellas, abre o seu propio templo na rúa Lepanto e o lugar chamábase Montecarlo. Eladio tamén decide instalarse só e abre o Sardiña na rúa da Lúa. En ambos, por decisión dos donos, abandonouse o protagonismo dos apéndices dos gorrinos. Quedaban así ao frente do Castelo Manolo e Claudio a quenes todos en Ourense lembran no mítico baixo do Teatro. Non vou ocultar que as condicións hixiénicas eran un pouco "precipitadas" e hoxe non habería forma de obter a licenza, pero a touro pasado quizais habería que revisar a normativa sanitaria porque en todos os anos de actividade que tivo, non sabemos dunha soa intoxicación alimentaria nese lugar; das outras, as etilicas, houbo moitas, pero é que en Ourense sempre houbo quen tivo problemas coas matemáticas e non soubo contar as cuncas que levaba trasegado. Chega o ano 83 e pecha o Orellas histórico. A idea era reabrir os dous irmáns, pero durante a busca dun local deciden tomar diferentes direccións: Manolo quere seguir na rúa e Claudio non quere deixar os “baixos fondos”. A resultas, abre o vello Orellas na rúa da Paz 6 e Claudio bautiza o seu co nome de O Burato, nas inmediacións da ponte de Ervedelo. Obrigado é sinalar que facía moito tempo que a orella e o rabo se acompañaban de bo xamón, queixo fresco (quizais financiado polos ximnasios da cidade que ven aumentar as matrículas cos consumidores “arrepentidos”, desa “creme” que chaman queixo). Para que vos fagades unha idea, tanto ten ampliado a carta que se entra un porco pola porta desaparece sen deixar rastro (non sei se nalgún intre fan filloas...): lacón, cachucha, lombo... No tema do viño, idesme permitir que aplauda a decisión de manter o “da casa”. Non sei se segue a ser o caldo de Freás ou se cambiaron de adega, pero codéase con outros caldos embotellados de indubidable calidade. Pero a parte máis interesante da empresa eran os parroquianos. Xente da cultura, da empresa, do deporte... o máis granado da cidade pasaban todos por alí. Sen embargo, os que máis pegada deixaron, coma non, os de sempre: Zepo, Paxaro, Carracuca, Dado, Madrid... Cóntame Adolfo Rego que o peor trago do Polito foi o día que coincidiu no bar co cabo Villar (municipal Adolfo Villar), quen xa o tiña collido pra levar dormir a “perrera” pola súa cantinela: "Municipal, patata sin sal...". O final, o Claudio intermediou... “Cantas xarras non deixaron de beber, cantas xarras que quedaron sen cobrar...” (Manuel Iglesias Eirey).