Ana Pontón: "Cando deciden en Madrid, Galiza perde. Queremos poder político"

Ana Pontón (Sarria, 1977) é dende o pasado verano a líder da oposición na política autonómica, tras conseguir que o BNG triplicase a súa representación. Co sabor agridocede ver como o PP revalidaba a maioría absoluta, a portavoz dos nacionalistas critica a folla de ruta da Xunta, en especial no relacionado cos fondos europeos. Sobre Ourense, asiste con moita preocupación ó que acontece na cidade das Burgas. Como ve a desescalada? Con normas que quizais a Xunta ten que matizar, porque non se entende a discriminación ós hostaleiros. O lóxico é que houbera unha compensación. Inda están a tempo Xunta e Goberno central. Que pasará co estado de alarma? Sorpréndeme que o presidente da Xunta, que criticou o estado de alarma, sexa o seu principal valedor. Desde o BNG decíamos que era un instrumento necesario porque para poder restrinxir liberdades e dereitos fundamentais debe haber un marco de excepcionalidade. O que debería facer o Goberno é traballar nunha norma que permita que as medidas se fagan con seguridade xurídica e despois o básico é vacinar a un ritmo maior. Deberíamos reclamar que a Xunta acelere o proceso de vacinación. Sorprende que cun goberno que dicía que podía vacinar a 100.000 personas ó día, cos maiores de 80 anos esteamos á cola. Hai demasiado xogo político? Dáme a sensación que o Goberno central está demasiado influenciado, pero o que me preocupa é a madrileñización da política estatal. Por que? Nós, como galegos, debemos reclamar que Galicia sexa protagonista, porque temos problemas importantes e hai demasiadas cousas en xogo para o futuro de país. Hai un debate central, como se van utilizar os fondos de reconstrucción, ver como se van distribuír. Non falta concreción con estes fondos? Preocúpame que non haxa unha estratexia de país para posicionar a Galiza. Temo que nos queden as migallas e iso é un problema, porque precisamente nos ámbitos nos que hai que levar a cabo cambios transformadores, en Galiza temos necesidades específicas. Se non facemos algo, haberá unha discriminación histórica con consecuencias moi importantes. O primeiro é ter os recursos e logo ver como os destinamos, pero tamén denunciamos a opacidade total do Goberno galego, non coñecemos no Parlamento nin un. Pregúntome se non existen ou como están feitos tan á medida de dúas ou tres empresas. Moito nos tememos que estes fondos acaben sendo un fiasco, oxalá me equivoque. Cales deberían ser os eixos? Galicia ten que producir, apostar por facelo unha maneira sustentable, apoiándonos na ciencia e na innovación, temos universidades con talento, aproveitar elementos clave como a auga ou o termalismo. Falabamos de que Madrid é España ás veces. En Galicia non pasa o mesmo con Lugo e, especialmente Ourense, que caen no olvido? En Galiza é evidente que o eixo atlántico ten moito peso e iso pode facer que nos esquezamos que é necesario un reequilibrio territorial. Preocúpame que teñamos un goberno galego sen unha folla de ruta para o país. Pode ter programas inconexos e apoiar proxectos dalgunhas multinacionais pero non se parou a pensar cales son as grandes transformacións que necesita Galiza. O que está claro é que algo vai mal cando na última década tiveron que marchar 200.000 persoas e os avós teñen que usar as tecnoloxías para ver os netos. Galicia non pode seguir sendo unha fábrica de emigrantes, necesítanse proxectos na agricultura e en Ourense temos moitos exemplos, a pataca, producción avícola e porcina. Non só queremos materias primas, senón produtos para xerar valor engadido, fixando poboación e creando industria local. Esos son os proxectos tractores que precisa Galiza e non hai unha aposta decidida da Xunta, que parece que o seu gran modelo é seguir plantando eucalipto. A xente parece que elixiu ese modelo nas últimas eleccións. Polo feito de que un gañe non quere dicir que o que faga o goberno está ben, se non pechemos o Parlamento. E escoitánlle? Creo que temos un goberno que ten un problema. A maioría absoluta fixo que cada vez a capacidade de escoita sexa menor. O Goberno ten lexitimidade, pero iso non quere dicir que estea acertando e, honestamente, creo que non. Cada vez que vexo as cifras económicas e demográficas a conclusión é clara, algo non está funcionando neste país. O Foro Económico di que Galicia resiste mellor. No conxunto do Estado caeu máis o PIB porque fallou un dos seus motores, o turismo, que non pesa tanto na economía galega. Pero se nos comparamos coa media dos países europeos, vemos que a perda de actividade económica en Galiza é moi importante. Debemos empezar a pensar que non se trata de mirar ós que están peor, senón que haberá que compararnos cos que están mellor. Vexo que no Goberno galego, con tal de ter algunha cifra mellor que alguén xa se contentan, con esa falta de ambición non imos a ningún lugar. Como dixeriu o salto do BNG nas últimas eleccións? Estamos sendo a esperanza para os galegos que queren un cambio neste país, ven en nós a alternativa. Síntese a salvadora do BNG? Os salvadores son os galegos que nos votan e unha militancia que é o valor máis importante. Fomos capaces de facer unha renovación xeracional e tamén nas alternativas para o país. Cúmprense 40 anos do Estatuto de Autonomía. Hai que renovalo? O Estatuto está incumprido 40 anos despois, hai competencias moi relevantes que nunca foron desenvolvidas, hai ata 70 ámbitos competenciais así. Queremos ter máis ferramentas? Si, pero tamén queremos un estatus que nos recoñeza como nación e que nos dea poder político para mellorar cousas. Se tivera que poñer unha etiqueta ó BNG entre nacionalista, soberanista ou independentista, con cal se queda? Coa dun partido nacionalista. Sen máis? É como nos definimos e a que mellor explica a razón de ser do BNG, que os galegos temos dereito a tomar as decisións que nos afectan directamente. Nesta crise vese que no Estado repartíronse uns 16.000 millóns para facer fronte á covid, Galicia recibiu o 4,6% e iso significa unha discriminación. Pon de manifesto o papel subordinado de Galiza dentro do Estado e necesitamos poñer os nosos intereses por diante, defendernos con uñas e dentes. Cando en Madrid deciden, Galiza perde. Como é a relación con Gonzalo Caballero? Teño unha relación cordial, representamos a forzas con cogobernos en todo o país e a alternativa ó PP pasa tamén Galiza por un entendemento. Están satisfeitos co acordo de investidura de Pedro Sánchez? Cando se trata de escoller entre PSOE-Podemos ou PP-Vox, calquera galego que votara ó BNG, só por iso, entendería a posición. Pero ademais conseguimos que existiran demandas de Galiza. Levamos máis de 40 anos saqueados pola peaxe da AP-9 e agora fálase de rebaixas por ese acordo de investidura. Sen iso, non a veríamos nunca. Non se fala da peaxe da AP-53 pero tamén é moi elevada. É un auténtico escándalo, tamén nalgún momento haberá que poñer sobre a mesa que non se pode seguir penalizando a Ourense nas súas comunicacións. A industria está pasando malos momentos. É unha crise brutal, nunha parte motivada polos prezos da electricidade, que é algo que me enerva. O BNG leva anos falando dunha tarifa propia. Hai algo de sentido común. Se temos encoros que producen electricidade e deixan beneficios extraordinarios, por que queremos regalarllos ás empresas e non xestionalos desde o público para que os beneficios revirtan no territorio? Faise en toda Europa pero aquí non, regálaselle ás eléctricas, a catro amigos do goberno de turno. Imaxinade eses recursos desas centrais revertidos en servizos públicos, apoios a empresas, é unha oportunidade fundamental. É outra fórmula é unha tarifa eléctrica galega. Se o 50% da factura son decisións políticas e nós temos excedente, debemos ter unha rebaixa do 30% nas peaxes e significaría un prezo de luz máis barato para particulares e empresas. “Ourense non pode permitirse máis parálise, é un disparate" Todos os políticos son iguais? Detrás desa frase búscase a apatía dos sectores máis críticos con certas causas, queren desmobilizar. Pero en Galicia o BNG ten un escaparate boísimo, os nosos gobernos municipais, con outra forma de entender o país. Aquí en Ourense hai un modelo paradigmático, non o único, o de Allariz. O modelo Allariz. O modelo BNG, outra forma de facer política. Tamén está Pontevedra, Carballo, Tomiño, Baños de Molgas. Con confianza no país somos capaces de facer grandes cousas. A política é un servizo público e nestes momentos é algo fundamental, unha ferramenta para poder cambiar as cousas. Amancio Ortega quizais non necesita a política para cambiar as cousas, pero as traballadoras de Zara si. As vindeiras eleccións serán as municipais se non pasa nada raro. Hai que falar con moita precaución. Supoño que traballando coa vista posta nas Autonómicas, gañar peso territorial estará marcado en vermello. Estamos nun momento excepcional que fai que esteamos centrados na pandemia, non pensando en cales serán as próximas eleccións. Internamente é unha obriga. Claro, as forzas políticas sempre temos unha presión cos resultados electorais porque marcan cal é o dinamismo dunha organización. Pero agora só pensamos en ser útiles para saír disto. Non lle pregunto entón se en Ourense repetirá como candidato Luis Seara. Bueno, no BNG afortunadamente somos unha organización democrática, ningunha portavoz nin dirección din cales son os candidatos, é a militancia. Como se ve a política ourensá? Estou realmente preocupada pola cidade de Ourense, cun esperpento ó que conduciu a esta cidade a ambición política de Núñez Feijóo. O grave é seguir así porque PP e PSOE queren. Nun pleno todas as forzas menos Jácome pedían un cambio e nós propuxemos a única saída sensata, moción de censura e que goberne a forza máis votada. A culpa é de PP e PSOE ó mesmo nivel? Se ambos quixeran, a situación estaría desatascada. Nós propuxemos a única saída lóxica. A responsabilidade máxima é de Feijóo, que avalou un pacto con alguén que definiu antes das eleccións como letal e foi premonitorio, Jácome é letal para Ourense. Fíxoo por salvar o baltarismo, cos resultados que ten ese modelo para o conxunto da provincia. Algo de responsabilidade terá o PP de que Ourense sexa unha das provincias con maior deterioro de condicións laborais, sociais e falta de alternativas. O caciquismo é funcional para o PP pero terrible para o futuro da provincia. Parece que se normaliza unha anomalía. A cidade tivo xa catro anos do PP cunha parálise brutal e a terceira cidade de Galicia non pode ter oito anos de parálise, máis no medio dunha crise así. É un disparate. E máis nunha provincia na que debería ser o motor. Claro, e estar parado oito anos é quedar moitos metros atrás. A xente está cansada da falta de alternativas, un problema a medio prazo, un desánimo difícil de recuperar. Decímoslle que hai alternativas para unha cidade cun enorme potencial.