O anticonstitucionalista e loitador Quevedo

Superado o día da Constitución e retroalimentado o debate arredor da súa presumible obsolescencia, venme á idea a figura do bispo Quevedo, un "ourensán" de Badajoz, que chegou a ser conselleiro de Carlos IV, Rexente do Reino, a debater epistolarmente con Napoleón e a negarse a acatar a Constitución de 1812 (a famosa Pepa), polo cal foi expatriado, cumprindo dous anos de condena sen saír do seu territorio, pois a aldea portuguesa de Tourem -onde se retirou- pertencía daquela á diocese de Ourense. Pedro Benito Antonio Quevedo y Quintano non naceu en Ourense, se ben polos anos que exerceu no bispado ourensán (40 como bispo e 2 como cardeal) e polo protagonismo que coa súa teimuda personalidade lle deu a Ourense nos tempos da invasión napoleónica e da recuperación da soberanía polas Cortes de Cádiz e a Constitución de 1812, poderíamos consideralo, non son un ourensán máis, senón o ourensán que chegou a concentrar máis poder político ó longo da súa vida. Con corenta anos ó lombo, denantes de acceder ó cargo que lle impuxera Carlos IV, di o historiador e biógrafo seu, Jesús de Juana, que "o día 13 de agosto de 1776 entrou humildemente en Ourense ao lombo dunha mula e sen máis compañía que o criado que xa o servía en Salamanca", non sen ter aproveitado esas catro décadas forxando unha rexa formación filosófica e teolóxica en Badajoz, Granada, Cuenca e Salamanca, onde levaba 19 anos como coengo da catedral, impartindo cátedra na Universidade e seguindo moi atento os aconteceres políticos e sociais da Corte dende o papel de observador e conselleiro persoal do monarca. Pode que o seu nacemento na vila pacense e fronteiriza de Villanueva del Fresno e o carácter arraiano que isto lle outorgaba, axudaran á adaptación do prelado á diocese ourensá, que foi coñecendo nas visitas pastorais "acompañado de algún familar y caminando largas jornadas, imposibles de recorrer a caballo por las malas vías de tránsito que en su tiempo había en la provincia". Pero, o feito de centrarse na xestión episcopal (un orfanato para nenos e escola de formación nun taller de fiados e tecidos para nenas) non lle restou tempo para colocarse á fronte de calquera conflicto político ou social que se dese no seu radio de acción, tal como pasou coa revolución campesiña que tivo lugar en 1790 e protagonizada polos labregos da comarca da Ulloa, que el foi quen de aplacar en Ourense. Se ben, o episodio que lle deu meirande notoriade exterior foi a acollida que lle tributou a máis de 300 cregos franceses, entre os anos 1789 e 1792, cando a Revolución suprimiu as ordes relixiosas e mandou perseguir ó clero. O máis notable de todos, o bispo de Blois (preto de Tours), ó que chegou a hospedar no mosteiro de Trandeiras para sacalo da vida de "anacoreta" que mantiña "cerca del mar en un pueblo de arzobispado de Santiago". É posible que esta consecuencia, sabida de primeira man polos seus protexidos franceses, fora a que o colocara en alerta fronte ó que podía acontecer en España se os ecos revolucionarios gabachos acababan cruzando os Pirineos. Alerta da que lle deu conta ó monarca, dez anos antes da chegada de Napoleón á península, nunha carta na que amosa un fondo coñecemento da política europea, predí a invasión francesa -tildando o país veciño como "una República llena de ambición y de soberbia"- e aventura que Napoleón tratará de dominar "a España, por su potencial humano y poder económico, y a Portugal por su alianza con Inglaterra". E por se as cartas ó monarca español non foran clarividentes, tamén lle fai chegar ó mesmísimo Napoleón "atrevidos, enérgicos y elocuentísimos alegatos en pro de la nación y la dinastía, documentos notabilísimos que le hicieron célebre y causaron en toda España impresión profunda", a dicir de Marcelo Macías. Pero como nada diso deu resultado, cando chegou a hora da verdade e Soult comezou a bañar de sangue a provincia, non refutou as armas e colocouse á fronte do Batallón de Voluntarios de Lobeira, ó que lle haberá que dedicar estas "crónicas" outro día.