Isaac Alonso Estraviz (Vilaseca, Trasmiras, 1935) leva máis de 40 anos engadindo entradas ao seu Diccionario da Lingua Galega. Coñécese como “O Estraviz” ou, na versión dixital, o “e-Estraviz”. “E 40 anos parécenlle poucos. É o proxecto máis ambicioso dun diccionario en galego, son máis de 150.000 entradas, algo insólito na lexicografía. Non podemos perder esta riqueza”, defendeu a catedrática de Filoloxía Española da UVigo María do Carmo Henríquez, que foi a encargada de ler a laudatio a favor do lexicógrafo reintegracionista ao que a Deputación de Ourense lle entregou onte a Medalla de Ouro da provincia, a máxima distinción que outorga o organismo provincial.
Estraviz amosou o “orgullo que sentín sempre de nacer nesta terra, toda a miña vida me sentín orgulloso de ser galego e sempre fixen todo en galego”. María do Carmo Henríquez definiuno como un “elo máis na cadea de reintegracionistas ilustres”.
Estraviz comezou agradecendo o recoñecemento a seus pais, irmáns, ao pai Plácido que o recibiu no mosteiro de Oseira e, por extensión, “aos reintegracionistas que fomos marxinados na nosa terra, considerados galegos de segunda”.
De aldea en aldea
O lexicógrafo contou anécdotas como aquela alumna á que a profesora lle recriminaba que unha palabra non existía ou que estaba en portugués. “Claro que é galego, búsquea no Estraviz xa verá como aparece”, defendía a rapaza. O lexicógrafo falou das persecucións, de cando leu a primeira tese en galego que se leu na Universidade de Santiago cando todo se facía en castelán e das propostas que rexeitou para facer os seus propios proxectos. Un deles, ese diccionario que é patrimonio de tódolos galegos. “Aínda que hoxe queren barrernos do mapa, debemos loitar con paixón pola nosa lingua”, dixo. “Unha norma ortográfica é unha maneira de vestir as palabras. Unha persoa ás veces véstese dunha maneira e ás veces doutra, mesmo pode acontecer que no mesmo día cambia, pero iso non é cambiar de personalidade”, explicou para facer reflexionar sobre as súas ideas e sobre que “cando se fala da unidade galego-portuguesa, óllase de maneira diferente. Hai que respectar”.
O lexicógrafo falou por último da recolla lexicográfica que fixo aldea por aldea en Trasmiras e Cualedro: “O rural, o noso pobo, é lingüística e culturalmente moi rico”.
Tolerancia
O presidente da Deputación de Ourense, Manuel Baltar, valorou a “grandeza de corazón, integridade como cidadán e tolerancia de Estraviz, que viviu unha infancia campesiña marcada pola Guerra Civil e nada do seu entorno lle foi alleo. O neno labrego tiña presente a súa orixe”. Baltar destacou ao intelectual como “exemplo de ourensanía”. A institución acordou por unanimidade en 2019 concederlle a Medalla de Ouro pola súa defensa do galego e da cultura galega.
Ao acto acudiron o presidente do Parlamento de Galicia, Miguel Santalices; o alcalde de Trasmiras, Luciano Rivero; o alcalde de Cualedro, Emilio Pazos; a alcaldesa de Allariz, Cristina Cid; o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García; así como senadores, deputados provinciais, representantes do mundo da cultura, familiares e amigos de Estraviz.
