MEDIO AMBIENTE

“Medo pasamos todos, os novos e os vellos, era unha nube de fume"

Vecinos de Palmés defendieron con uñas y dientes sus casas del fuego, que ya arrasó 230 hectáreas y de noche seguía activo 

La del martes no fue una jornada de mucho calor en Ourense (29 grados) ni la humedad era especialmente baja (43%). Las condiciones habían sido peores el día anterior en Naves y Anaigo, dos aldeas en una planicie a una docena de kilómetros de la capital, en la parroquia de Palmés, donde desde la media tarde del martes el fuego arrasa el monte, al lado de las casas, hasta quemar, de momento, 230 hectáreas. Arriba Anaigo, tras una loma; al sur Naves, con el Miño abajo, a tiro de piedra, los vecinos ya no recordaban la última vez que ardió el monte. Hasta que el martes, al rato de comer, empezaron a alertarse por el humo en Saceda, el pueblo que completa, al este, el triángulo donde empezó el fuego.

"Vivo en Ourense e veño só polas tardes. Subía por Castro de Beiro e vin a fumareda. Cando cheguei estaba por detrás das casas. Serían as catro e media ou as cinco e xa estaba practicamente rodeando o pobo", cuenta José Antonio, a la entrada de Naves, mientras enjabona una motocicleta. "Cando o lume chegou ata aí, ao outro lado da estrada, eu xa estaba coa mangueira. O pozo non ten moita auga pero defendinme. Eu soliño. Cada un protexía a súa casa e a súa finca: eu estaba aquí solo, o da casa de arriba, il e o fillo... Uns coa máquina de sulfato, outros coa mangueira".

"Estaba na casa da miña irmá cando vimos o fume. Foi en cuestión de unha hora e pico, e camiñou como uns tres quilómetros e cercou todo", dice José Ricardo, 48 anos, vecino de Naves. "Empezou pola aldea de Saceda e expandiuse rapidamente axudado polo vento, era un lume imposible. Serían as seis cando chegou aquí".

José, sentado en un banco con otros vecinos, agradece que la gente mayor no haya sufrido problemas por el humo y se congratula de que el agente y el brigadista que fueron evacuados estén bien. "Os das brigadas non daban feito a pesar de que eran moitos. Houbo serio perigo para tres ou catro casas polo menos. Eu axudei onde puiden". La caída de la noche agravó las cosas al faltar la luz. "Seguimos traballando con pas, con xestas, axudando ás brigadas, onde podías e durante toda a noite, porque inda quedaron focos, por si acaso volvía". "Todos temos fincas, minifundios. O meu eran herbas, pero este veciño si, perdeu viñedos...". "Unhas catrocentas cepas", asiente el hombre, que también ha dormido "un par de horas, por quendas, vixiando".

Eduardo, trabajador del Concello de Ourense, vecino de Naves y de 55 años, estaba preparado cuando el incendio se acercó al pueblo. Su casa, en una esquina, fue una de las más expuestas. "Estabamos coa familia, e sobre as tres e media vimos o lume alí arriba. Conectamos as mangueiras ao motor e veña a regar todo ao lado da casa".

Hubo vecinos que pudieron echarle una mano. También vinieron de otros pueblos. Las brigadas, recuerda, tardaron un poco más en replegarse hacia las casas. "O vento estaba axudando a levalo cara fóra, despois houbo un cambio e achegouse ao pobo. Foi cousa de dúas horas". Su hija acudió desde Anaigo. Había ido a comer a casa de su novio, Álvaro, 22 años, que a la hora que comenzó el fuego estaba sentado frente al ordenador. "Ela saíu e viu a fumareda. Subín a galería e xa collemos o coche cara a Naves.

Fomos no coche dela dando a volta, porque cara abaixo xa non se pasaba polo fume. Ía con forza cara a Naves. Segundo chegamos empezamos a regar pegado á casa".

En Anaigo los vecinos se repartieron. Manuel, 50 anos, hace una pausa en su huerta para contar que tiene la espalda destrozada y las piernas doloridas por los pinchazos de los tojos. "O vento favoreceunos a nós, pero perxudicou a Naves e a outros".

Manuel, con otros vecinos y la ayuda de un brigadista, lanzó un contrafuego. "Fomos por debaixo da liña de alta tensión ata o campo de fútbol. Desde a subestación, onde está o gando. O cortalume da liña a maleza ten un metro de maleza, pero inda así de algo serviu. Levamos dous tractores e as cisternas".

En Anaigo, junto al campo de fútbol, pese a que el viento les salvó del fuego, pasaron miedo. "Un brigadista meteuse no fume... onde vai, onde vai? Foron cinco minutos, e non sabes onde esta o home. Pensamos que xa non aparecía".

"Perdín moito monte: propio e do común, que son 40 hectáreas. Ardeu todo, menos un cachiño no que estiven apagando esta mañá, xunto a un piñeiro, porque ía volver a prender", dice Eduardo, que reconoce que había olvidado los incendidos. "Tivemos uns anos sen lume e xa pensabamos que librabamos tamén este".

"¿Medo? Medo pasámolo todos, os novos e os vellos; era unha nube de fume", reconoce. Junto a su casa se vivieron el martes momentos de tensión. Álvaro, el novio de la hija, cuenta como "nun momento, a fumeira viu de fronte, tivemos que recuar. Mareeime de respirar fume. Agacheime e tapei a cara cun pano, ao levantarme xa non vía nada e arranquei correndo cara onde puiden". Un sobrino de Eduardo empezó a sangrar por la nariz, del humo. Se metió en la casa y cuando paró la emorragia, se limpió y volvió para seguir apagando.

Ayer al mediodía, los vecinos de Naves y Anaigo estaban en la calle. Un poco por refrescarse, un poco por echar un ojo al monte, porque el incendio seguía.

OURENSE. 29.07.2015. REPORTAJE INCENDIO NAVES-PALMES. FOTO: MIGUEL ANGEL

José Antonio:​ “Cada un protexía a súa casa e inca: eu estaba solo, o da casa de arriba, il e o illo. Uns coa máquina de sulfato, outros coa mangueira” 

OURENSE. 29.07.2015. REPORTAJE INCENDIO NAVES-PALMES. FOTO: MIGUEL ANGEL

José: “Houbo serio perigo para tres
ou catro casas polo menos. Eu axudei onde puiden, traballamos axudando ás brigadas”.

OURENSE. 29.07.2015. REPORTAJE INCENDIO NAVES-PALMES. FOTO: MIGUEL ANGEL

Manuel: “Fomos por debaixo da liña de alta tensión ata o campo de fútbol, desde a subestación, para facer un cortalume” 

Te puede interesar