Romántico cemiterio de San Francisco

Os camposantos o cemiterios representan un pasado sempre vivo, sendo ao mesmo tempo un lugar de eterno descanso dos seus silentes moradores. Dende os inicios do cristianismo, os soterramentos dos católicos efectuáronse en aqueles lugares considerados como sagrados, catacumbas de Roma, primeiras igrexas, etc., pola consideración de que os corpos mortos en graza eran templos de Deus. No decurso dos séculos, xa contando as comunidades cristiáns con recintos propios para a celebración do seu culto, os soterramentos dos fieis efectuaronse no interior dos mesmos, pero xa, cando o seu número fíxose excesivo, efectuáronse no entorno dos adros das igrexas. Os primeiros cemiterios da cidade de Ourense situáronse nalgunha das prazas e adros máis significativas con que contaba a cidade: Trinidade, Madalena, Alameda do Concello e Xardín do Posío. Nembargantes, a partir da Real Célula do Consello Real do día 3 de abril do ano 1787, confirmada pola do 30 de xuño do 1814, prohibíronse os soterramentos civís no interior das igrexas e prazas, cumprindo por elo a necesidade de buscar un terreo para o emprazamento dun grande cemiterio para a cidade, lugar que recaeu cercano á aba de Montealegre. Foi a comunidade franciscana, no ano 1822, a doante do solar, pasando este a propiedade do Concello de Ourense, segundo consta documentalmente. Pouco a pouco co paso do tempo encheuse de todo tipo de sepulturas, acadando algunha delas, pola súa magnificencia, a categoría de mausoleo, como no caso do comerciante Ruperto García, vencellado á casa comercial Simeón. O día 9 de marzo do ano 1834, o por entón bispo de Ourense, Ávila e Lamás, bendiciu o novo camposanto que contaba cun pequeno anexo reservado para o cemiterio civil, reduto de suicidas, protestantes e disidentes políticos. Ao longo do tempo, segundo as crecentes necesidades de ampliación, de xeito concreto no ano 1880, o Concello adquiriu novos terreos, máis tarde ampliados, ata acadar o espazo actual sen posibilidades de expansión polo que creouse, no ano 1993, a nova sacramental de Santa Mariña. Tras determinados intentos de cerrar a perpetuidade os soterramentos da sacramental de San Francisco e trala defensa activa do coñecido escritor ourensán José Ángel Valente, que elixiu este singular recinto para a súa última morada, co apoio da Asociación para a Defensa de San Francisco, este singular recinto, no ano 2002, acadou a declaración de BIC (Ben de Interese Cultural). Arquitectos, metalúrxicos escritores e artistas recrearon cas súa xoias arquitectónicas, artísticas e literarias este singular espazo no que reina a morte no medio dun impresionante silencio; así, coñecidos escultores, marmoristas, canteiros e metalúrxicos: Piñeiro, Nicanor Carballo, José Taboada, Victorio Macho ou o coñecido industrial Malingre, deixaron a súa brillante pegada creativa no interior deste belo recinto funerario Paseando paseniño entre as tumbas lemos os nomes de importantes persoeiros da nosa cultura; escritores de sona como Blanco Amor, Otero Pedrayo, Lamas Carbajal, etc., ou xornalistas como Prado Lameiro mesturados con conocidos pintores: Prego de Oliver, Ramón Parada Justel, Jesús Soria, Luís Trabazos, Cándido Fernández, ou recoñecidos poetas como José Ángel Valente; arquitectos como Vázquez Gulías; historiadores de grande talla profesional como Alberto Vilanova, ou o insigne Marcelo Macías acompañado de queridos etnógrafos como Joaquín Lorenzo “Xocas” José Ramón Fernández “Ben Cho sei”; médicos como Peña Rey; avogados como Paz Novoa; físicos como Martínez Risco; arqueólogoscomo López Cuevillas, militares, políticos, músicos e un longo etc. formado por persoeiros relevantes noutro tempo na cidade de Ourense que comparten o sono eterno neste singular recinto. Dende o alto da cidade, protexidos pola cruz de Montealegre, o cemiterio de San Francisco é un fermoso camiño que garda de xeito inmorrente o espírito da nosa vella Auria tal e como o reflicte a cativa placa de mármore situada ao pé da súa tumba que lembra a tráxica morte da primeira vítima de xénero na nosa cidade, a modesta costureira Asunción Vázquez, asasinada por un ex noivo despechado nun Venres Santo do ano 1891, ou aqueloutra humorística deseñada por Xosé Ramón e Fernández –Oxea “Ben Cho-Shey”, na que prohibe terminantemente calquera tipo de homenaxe á súa figura despois de morto. Non poderiamos deixar de lembrar, nestas datas de defuntos, o lugar de repouso de todos aqueles esquecidos persoeiros que pagaron ca súa vida a súa ideoloxía política, vítimas inocentes da represión fascista, que dormen o sono eterno ollando cara a súa ben querida cidade de Ourense.