Núñez Seixas: “Jácome é un exemplo de populismo de cuñado, paréceme un personaxe sainetesco"

O catedrático de Historia Contemponárea Xosé Manoel Núñez Seixas (Ourense, 1966), Premio Nacional de Ensaio, reflexiona sobre os acontecementos recentes dun ano marcado pola pandemia que se estudará nos libros. Tamén a saída do rei emérito, o xuízo do Pazo de Meirás no que presidiu o comité de expertos ou o futuro de Galicia. No confinamento escribiu "De dictadores y tumbas", que verá a luz en 2021. Como historiador, este 2020, canto menos, dá moito xogo. Conxúgase de todo. O máis probable é que teremos que falar do ano en que a pandemia o cambiou todo. Como se estudará nos libros? Quizais se lembrará como o ano en que a humanidade se deu conta de que era vulnerable. Empezando coa preocupación crecente polo cambio climático e de súpeto un virus que puxo en evidencia debilidades das sociedades globalizadas. Preocúpalle que a pandemia nos volvese conspiradores? Sorpréndeme que teñamos unha morea de teorías conspirativas, moi favorecidas pola extensión das redes. Calquera friki pode poñer un video. Pero non estamos experimentar esas explicacións de que isto poida ser a fin do mundo. O covid foi cortina de fume con temas da historia recente? Deixouse de falar do independentismo catalán, por exemplo. A pandemia enfrontounos cunha preocupación primaria. Fálase menos do independentismo catalán, tamén levabamos sete anos falando só diso. Non digo que sexa cortina de fume, pero hai problemas que a pandemia pon de manifesto. Estámonos enterando de como son as condicións de vida nas residencias e descubrindo que anos de recortes teñen consecuencias cando chega unha crise. A sanidade pública non está o suficientemente forte. Esperanza Aguirre di en Twitter que se necesitan patriotas e contéstanlle que cambian cinco patriotas por un sanitario. Esa tendencia de externalizar as culpas é propia desta crise, que están aproveitando algúns partidos. A extrema dereita, populista, xenófoba, para incrementar as reaccións defensivas, di que fronteiras pechadas, menos expansión do virus. Estas actitudes teñen que ver co seu concepto de nacionalismo banal? O concepto de nacionalismo banal é outro, ten que ver coa maneira en que nas vidas cotiás se interiorizan referencias que te recordan de maneira permanente que permances a unha nación. Cantar o himno. As reaccións xenófobas apelan a algo máis básico, a idea de que a globalización é perigosa. Vox tenta xogar a iso. Aquel tuit de Ortega Smith de "mis anticuerpos españoles"... Son actitudes fachas. Si. Unha concepción de nación ligada a parámetros que non conciben a nación como cidadáns libres e plurais. Tamén hai os coronaidiotas, antivacinas ou que pensan que as máscaras coartan a liberdade. Como se explica que Vox apenas teña presenza en Galicia? Nas autonómicas. Por sorte. Hai menos porque aquí o sentimento de identidade é suficientemente forte como para que calquera afirmación de españolidade teña que pasar por el. E iso o PP enteéndeo a perfección. A mensaxe de Vox creando conflito onde non hai, chamando separatista a Fraga...aquí causa rexouba. Un sustrato de voto urbano que podemos chamar os "cabreados con el gallego". Hai fenómenos como o estrambótico alcalde de Ourense e o seu estrambótico partido, e tamén hai electorado moi común aos que leva Vox noutras parte do Estado. Como vai pasar Jácome á historia de alcaldes de Ourense? Pode ser unha peculiaridade ourensá máis na que nos superamos a nós mesmos, pero creo que é un exemplo de populismo de cuñado elevado a que chega á alcaldía grazas a dispor de certos medios e sobretodo dunha televisión local. Nútrese do descontento dalgúns sectores con corruptelas nun momento determinado. É un fenómeno moi local. Co seu desprezo polo galego e as súas formas, Jácome péchase moitas portas. Vai ser unha anéccdota, entón? Espero que pase como anécdota, paréceme un personaxe sainetesco. Fóra de ideoloxías, hoxe non se entende un alcalde galego que non defenda o galego? O do galego dáche o voto dos cabreados co galego, que sempre os hai. E no caso de Jácome, "de los que nos da vergüenza". Pero tamén che vai quitar outras posibilidades. Que opina do triunfo de Feijóo? Obter unha maioría absoluta nos tempos que corren é excepcional. A pandemia desgastou o Goberno de Madrid e Feijóo soubo cautivar unha imaxe de xestor, non é extremista como Cayetana e non di parvadas como Ayuso. Non ten un gran proxecto para Galicia e ten inclinacións neoliberais claras. Sempre tivo sorte de topar cunha oposición de capa caída. E o auxe do BNG? Atoparon unha líder que doubo modular moi ben as mensaxes. Menos énfase no soberanismo, máis nas cuestións sociais e o toque de xénero. Retos que vexo: fidelizar. Cal é a nosa identidade galega? É plural. Hai claro predominio da identidade dual, que non é incompatible coa identidade española. O nacionalismo galego segue sendo moi baseado na lingua e afincado nunha cultura de esquerda. O Pazo de Meirás queda visto para sentenza, foi presidente do comité de expertos. Que vai pasar? Serviu para poñer sobre o tapete unha cuestión na que houbo máis coincidencia de pareceres da que un podía pensar. É sinal de que a sociedade vai cambiando. E o do rei emérito? É unha decisión estraña que non foi explicada ben á cidadanía. Quixérono quitar de en medio. Isto pode desencadear un tsunami. A Coroa ten moito traballo por facer e será un debate que haberá que ter antes ou despois: monarquía ou república. O debate pódese resumir en saber que tipo de democracia queremos, a de calidade na que se pode discutir e render contas ou unha democracia bananeira.