Antón Patiño, sinestesia de cor

O caldo de cultivo onde medrou o pintor e escritor Antón Patiño non podía levalo por outro camiño. Pola libraría de seu pai pasaron artistas e intelectuais da época con inquedanzas que foron asentando o seu pouso. O comezo dunha longa traxectoria que o levou a expoñer nas principais cidades de todo o mundo e a escribir ensaio e poesía. Agora forma parte do collage de "Que hostia din os rumorosos?", un libro collage nacido ao abeiro do grupo Rompente e no que el e a súa compañeira Menchu Lamas fixeron o deseño e ilustracións. Un volume con aire morriñento da revolta nos 80 cuxo título xa é unha declaración de intencións. Unha revolta que pode ter lugar en calquera tempo e espazo, xa que, como Patiño di "a verdadeira revolta é a que se produce a través do sorriso". Conta cunha longa e recoñecida traxectoria no eido da pintura e da escritura, pero todo ten un comezo. Recorda cal foi o seu primeiro achegamento á pintura? Na miña infancia en Monforte pasaba moitas horas mirando o retablo de Francisco Moure nos Escolapios. As súas dimensións e a súa estrutura eran para mín como un cómic que pasaba horas ollando devagar. Segundo pasaron os anos, a libraría dos meus pais en Vigo propiciou que medrase nun entorno onde as referencias culturais e artísticas eran continuas. Foi alí onde coñecín aos pintores, ás persoas que había tras os cadros, e que fixo que me achegase a todo o proceso creativo das súas obras. E todo dun xeito natural. Non foi buscado. Na cidade de Vigo existía ese fenómeno de inquedanza cultural. E tiven moita sorte por elo. "Hai que darlle ao corpo a expansión que precisa, superando todos os atrancos para crear" Antón Patiño cun dos seus cadros. A súa primeira exposición foi nos anos 70. Dende entón estivo presente con mostras nas capitais de países de todo o mundo. Hai algunha que recorde especialmente? Son moitas, pero, por exemplo, “Caosmos”, unha das últimas que tivo lugar no Centro Galego de Arte Contemporánea (CGAC), en Santiago de Compostela. Tiña que se abrir ao público o día do Estado de Alarma, pero por este motivo tivo que se pospoñer e logo estivo aberta case un ano, o que xa a converte nunha mostra “sinalada”. Trátabase dunha gran exposición que recollía obras de diferentes etapas do meu traballo e o marco arquitectónico onde se ubicaba é en si mesmo moi especial. Para mín é un dos lugares máis fermosos onde expoñer, e o conxunto das obras articulaban unha especie de diálogo co espazo. Entrar nese espazo en “Caosmos” é mergullarse nun marco onde as obras flúen e contan unha historia. E nos seus anos como pintor tamén hai certa paleta cromática que se repite. Sempre traballei con moita expresividade ao redor da cor, sobre todo no que poderíamos chamar o “Entroido corista” na década dos 80. Unha policromía, unha pulsión cara a festa que xungue todo. Simpatizo moito con ese mundo, sen ser eu especialmente festeiro. Pero ese festexo popular parece recoller toda unha expresión de sensacións ao través das súas tonalidades, que nos levan á Galicia, á súa natureza, aos seus cambios atmosféricos… Outra cousa é a etapa no remate dos anos 80 das “Mareas Negras”, onde a cor negra era protagonista, a xeito de loito polo drama ecolóxico. Con todo, a cor é unha ingrediente anímica que varía en cada momento. Ás veces emprego máis unha gama ca outra. Na forma, un pode ter determinadas preferencias, pero no que atinxe á paleta cromática, inconscientemente déixome levar nunha continua metamorfose. Pinta o cerebro, o ollo ou a man? Penso que a creación nacería desa sinestesia. Hai todo un mundo moi rico que fala de superar esas fronteiras e que, de forma simultánea, se integren todos os sentidos. Darlle ao corpo a expansión que precisa, superando todos os atrancos para crear. Antón Patiño e Menchu Lamas na presentación do libro de Rompente en Vigo. Nos 80 formou parte do movemento Atlántica no que se uniron artistas multidisciplinares. Hai espazo para o retorno? Foi un movemento efémero, como tantos outros decisivos. Durou tres anos, no comezo dos 80 mais a súa pegada chega aos nosos días. Significou a irrupción dunha nova xeración que buscaba conectar coa xeración da República, á vez que aportar unha necesaria renovación nas artes visuais. Atlántica marcou un antes e un despois na arte galega, como referente da modernidade artística. Que busca coa súa pintura? Transmitir emocións aos espectadores. Unha pintura abstracta orientada ao inconsciente colectivo. Conseguir que se mergulle na cor, no trazo… e así activar as súas resonancias anímicas. Axitar o seu interior co desexo de que algo do que busco transmitir estableza unha comunicación profunda. Como definiría o seu traballo? Como artista son consciente de que estou a traballar nunha experiencia que abrangue á totalidade do sentimento humano. Ubícome nas marxes, nas beiras, porque de xeito consciente defendo a resistencia humanista, o mundo existencial, a dimensión de plenitude que ten que ter o ser humano nunha sociedade libre. E tamén por eso é polo que existen manifestacións de creación libres. A liberdade sería esa posibilidade de acción. Sexa na disciplina que sexa. A posibilidade de ir polas corredoiras e non pola estrada marcada. Á procura de lugares de intensidade inédita. Que significa a arte para vostede? É unha opción persoal e vital, de carácter aberto. Das poucas opcións que hai para expresar esa liberdade. Para poder experimentar o sentimento do novo, do que está a nacer. Ademais non ten idade de xubilación, senón que pola contra, nunca sabes cando vai ser a mellor obra nin ser o teu mellor momento. Con algunhas das súas obras. Noutro plano, pero na mesma órbita, a súa faceta como escritor. Como conflúen ambas actividades na súa vida? Con naturalidade. Por eses inicios na libraría "Librouro", tamén con material de Belas Artes, amizade con moitos autores e artistas. O universo da arte e da literatura. Tiña que ser. Para mín é como unha irmandade cunha raíz soterrada que está aí. Podo materializar certa imaxe con cores e materia e facer o mesmo ao través das palabras. Un mesmo lápiz pode anotar unha idea de pensamento e facer un boceto dunha pintura. En que proxectos anda inmerso? Agora mesmo teño unha mostra no Castelo de Pambre que remata o día 30 de xuño. Deseguido, o sábado día 3 de xullo, a miña compañeira Menchu Lamas inaugura a súa exposición. Tamén ese día e no mesmo sitio, a media mañá presentaremos o libro collage “Que hostia din os rumorosos?” que nace ao abeiro dos amigos do grupo Rompente, no que Menchu e máis eu fixemos o deseño e as ilustracións. Trátase dun libro de poesía que contén pezas inéditas e está estruturado en catro partes: Derrotas (Manuel Romón), Carallo29! (Alberto Avendaño), Room Service (Antón Reixa) e Rompentres (textos conxuntos dos tres). Cun fermoso limiar de Julián Hernández de "Siniestro Total". Para mín será un día de festa, de “Entroido”, no que os integrantes de Rompente van facer un recital diante do Castelo, coa mostra de Menchu como fondo e, dalgún xeito, volveremos así a aquel espírito rebuldeiro dos 80. Coa venia 1. Un pintor. - O Greco. 2. Un estilo pictórico. - O expresionismo. 3. Un lugar onde expoñer. - Calquera espazo con carácter de seu, con historia. 4. Unha cor. - A do arco da vella. 5. Un libro na cabeceira da súa cama. - “O livro do desassossego”, de Fernando Pessoa. 6. Un escritor. - John Berger. 7. Unha banda sonora que soe na súa casa. - “As catro estacións”, de Vivaldi. 8. Un recordo da súa infancia. - Os baños no río Cabe. 9. Cando se mira ao espello, ve… - Unha persoa que mantén vivos certos soños. 10. Un lugar para perderse. - A Ribeira Sacra. 11. Unha viaxe pendente. - Á casa do escritor Curzio Malaparte en Cabo Masullo, Capri. 12. Algo que o faga sorrir. - Algunha reviravolta feita coas palabras. 13. Brindaría por… - Polo solpor. 14. Perde a calma con… - Co integrismo, o fanatismo. 15. Recobra a calma perdida con… - Coa poesía. 16. Un soño. - Atopar ese “cadro-acougo”.