Celia Pereira invita a descubrir a Vicente Risco

Para situarnos, que é a Fundación Vicente Risco e cales son os seus obxectivos? A Fundación garda o legado de don Vicente Risco e do seu fillo Antón, tanto no sentido material, con documentación, obras de arte, libros, manuscritos… como tamén no inmaterial, a través da vontade que eles tiveron (no caso de don Vicente Risco non manifesta, no de Antón, si xa que estaba na constitución da Fundación do seu pai) de seguir transmitindo toda esa cultura herdada, así como de actualizar ese legado. Eu sempre digo que é unha casa aberta ao mundo, para que a xente interesada e o público en xeral descubra todo o que nos deixaron. E nese sentido non deixan de traballar para atraer ao público mediante actividades ao longo do ano e a través das novas tecnoloxías. Acabamos de inaugurar unha nova páxina web, cun deseño sinxelo, en que as persoas usuarias poden encontrar case toda a documentación da Fundación para que sexa accesíbel ao público en xeral. No que atinxe ás actividades teñen que ver cos nosos autores, pero tamén supoñen unha promoción da cultura nun sentido amplo, sempre sendo coherente co legado de ambos autores. Vicente Risco foi unha persoa extremadamente curiosa, a súa vocación frustrada foi a de ser pintor, aínda que ten moitas ilustracións, algunhas delas plasmadas nos seus propios libros e publicacións, e algunhas que temos na propia Fundación. En xeral, Vicente Risco foi un amante de todos os saberes e nós, cada vez que temos un acto, estamos rendendo tamén esa homenaxe á nosa cultura: a través de recitais de poesía, concertos, presentacións de libros, exposicións e este ano, tamén, cun espectáculo de teatro a cargo do actor Avelino González, titulado “A todo Risco”, que se estreou en Ourense o ano pasado e agora está a xirar por toda Galicia. Ponencia de "Nós e o turismo cultural". E esa non é a única maneira de espallar o legado do autor. Tamén buscan xunguir cultura e lingua co veciño Portugal. Don Vicente Risco foi un gran amante de Portugal, da súa cultura o lingua, o que hoxe chamariamos “lusofonía”. Nós tratamos de seguir os seus pasos e de manter o vínculo co país luso e para iso, entre outras cousas, colaboramos con diversas institucións públicas e privadas como a Universidade de Trás-os-Montes e Alto Douro (UTAD) ou a Livraria Traga-Mundos, de Vila Real; e temos o ciclo “Cultura que une” que pretendemos continuar. Actividades que non facemos desde unha posición competitiva, belixerante e combativa, senón desde un enfoque pedagóxico, positivo, difundindo cousas que se descoñecen e dialogando en igualdade con todas as culturas e linguas do mundo. En canto a situación da pandemia nolo permita temos a vontade de seguir traballando nese camiño tal como a don Vicente Risco lle gustaría. A Fundación Vicente Risco é unha casa aberta ao mundo para espallar todo o que xira ao redor do autor e seu fillo Acaba de comezar esta nova etapa, cales son os principais retos aos que se enfronta nos vindeiros meses? Nestes 25 anos de vida da Fundación lévanse facendo moitas e moi boas cousas, así que temos a sorte de herdar un ben moi prezado, con múltiples actividades de tipo distinto, que buscamos manter, o que xa supón un reto, e se é posíbel, ampliar. Pero para min, no plano intelectual, o principal reto sería recuperar a figura de don Vicente Risco, xa que se ben o seu nome é coñecido, non o é tanto o contido concreto da súa inxente obra. É unha figura moi relevante, que abordou cuestións moi diferentes, desde a etnografía, á cultura oriental, filosofía, teoría política, relixiosidade, aos aspectos literarios e pictóricos... cada día con Vicente Risco é un novo descubrimento. Por iso é importante ir á orixe e descubrir os textos deste autor, e non limitarse a ler/escoitar tan só o que outros din del. Risco ten unha escrita deliciosa, moi actual, que a pesar do paso de tantos anos, achega moito coñecemento e reflexión, e segue tendo sentido na actualidade. É sorprendente a cantidade de cousas que escribiu a man sobre tantas e tan variadas cousas. Tamén a súa faceta como articulista, con moitas publicacións en La Región. Unha escolma destes artigos está dispoñíbel no “Libros de las horas” que no seu día lle regalaron un grupo de amigos. No que atinxe a Antón, ese descoñecemento aínda é moito maior e merece unha enorme difusión, tanto a súa figura como o traballo literario que fixo, propio e respecto doutros autores. Temos a sorte de herdar unha cultura e unha lingua propia. É de seu empregala de modo natural Que cre que lle falta á cultura galega? Non ter complexos. En termos positivos, que sorte ter herdada a cultura que temos e ter unha lingua propia. Porén, que mágoa non poder facer un uso natural dela nas nosas vidas. O que non impide aprender outras linguas. Non hai competencia; non é excluínte. Paréceme incríbel que os meus avós, en tempos de represión, falasen galego de xeito espontáneo e agora, tantos anos despois, nun estado democrático, cun sistema educativo obrigatorio… haxa xente que non é competente en galego e que nin sequera o vive como unha eiva. Que non o sinta como un motivo de orgullo. Paréceme un retroceso que non nos podemos permitir. É unha responsabilidade de cara aos nosos antepasados que mantiveron unha lingua e nola regalaron. “De ben nacidos é ser agradecidos”. Para min é a maior carencia que temos. A falta de orgullo do noso. Non para situarnos como superiores, pero si coa mesma dignidade que calquera outra cultura. A lingua e a cultura non son patrimonio de ninguén, son un patrimonio colectivo, dun pobo. É a nosa responsabilidade contribuír ao seu mantemento e desfrutala. É de xustiza. Ciclo Caspervek con música en directo. Pola contra, que cre que lle sobra? Competitividade. Fáltalle xenerosidade e colaboración. Un exemplo. A Fundación chámase Vicente Risco e ten como primeiro fin dar a coñecer o legado de don Vicente Risco e o seu fillo Antón, pero hai outras fundacións e outras casas de escritores/as. Non debemos competir, non digo que o fagamos, o que digo é que non hai porque elixir. Non ten que ser Otero Pedrayo ou Vicente Risco… Otero e Risco foron amigos desde cativos. Os membros da Xeración Nós eran distintos, pensaban diferente, pero tiñan uns vínculos de amizade e un mutuo respecto intelectual envexábeis, non competían entre si e formaban parte dun proxecto común para conseguir un mesmo fin. Penso que a nós nos falta esa argamasa de conxunto e non vivir a cultura como algo competitivo senón froito da axuda mutua e a colaboración. Algún proxecto coa Fundación? No material temos empeño en facer a casa máis accesíbel. No baixo, onde facemos exposicións temporais, quixeramos que teña unha accesibilidade total para as persoas con mobilidade reducida. Entre o material e o inmaterial estamos rematando o proceso de catalogación e dixitalizando todo o material, co que pretendemos que a obra de don Vicente Risco sexa máis coñecida e accesíbel. Aí hai moito traballo… tendo en conta as limitacións dos recursos, a pesar da axuda que nos prestan institucións públicas como a Xunta de Galicia, a Deputación de Ourense, o Concello de Allariz, de Castro Caldelas, etc. E tamén particulares e empresas que coas súas doazóns fan posíbel as nosas múltiples actividades, polo que animo a quen nos le a realizar ese tipo de achegas que, por pequenas que sexan, son todas ben recibidas. Como colofón a todo ese proceso estaría ben ter de novo un congreso sobre don Vicente Risco para volver analizar a súa obra e pensamento, e revisar todo o que se ten dito sobre el, cunha nova visión, sen prexuízos herdados e que vaia máis ao orixe e ás fontes. Petiscos musicais na Fundación Vicente Risco. Coa venia 1. Un libro. - “O porco de pé”. 2. Un/ha escritor/a. - José Ángel Valente. 3. Unha banda sonora na súa casa. - A música acompaña sempre, pero depende moito do estado do ánimo e do momento. 4. Un/ha director/a. - Pier Paolo Pasolini. 5. Unha película. - “Do caso que lle aconteceu ao Doutor Alveiros”, dirixida por Luis Baños. 6. Cando se mira ao espello, ve... - Unha persoa que aínda ten moito que aprender, pero que ten mellorado bastante. 7. Daría con urxencia un premio a… - A todas as persoas anónimas que co seu traballo e esforzo foron capaces de legarnos unha cultura, as posibilidades de vida que temos hoxe e que foron quen de manter unha lingua viva. Persoas anónimas, como os meus avós ou os meus pais, que traballaron moito e nos deron o que temos agora. 8. Un recordo da súa nenez. - O olor da herba á sombra no verán. 9. Sente morriña por… - De poder vivir máis de vagar. 10. O seu pasatempo favorito. - Ler. 11. Un lugar para perderse. - Foz do Arelho, Portugal. 12. Unha viaxe pendente. - Rotterdam. 13. Brindaría por… - Son moi de celebrar… pero por dicir unha: por un mundo que vaia para adiante en termos de xustiza e benestar. 14. Perde a calma con… - Coa xente que me engana e me fai perder o tempo. 15. Recobra a calma perdida… - Coa xente que me quere e me axuda a ser mellor persoa. 16. Un soño. - Compartir un día con Vicente Risco.