En tempos avoltos estamos prestos para o recoñecemento do que nos facilita a vida. A normalidade esváese e falamos aínda que con novas máscaras, dos grandes temas da traxedia clásica: deuses, demos, heroes, heroínas, paixóns, amores e traizóns. Evidentemente o inmenso esforzo visible dos profesionais da sanidade está aí. Son, sen dúbida, os primeiros heroes de hoxe. E así o asumimos todos. E creo que o serán, sobre todo, polas decisións de encrucillada que lles tocará tomar sobre a vida e a morte das persoas, en circunstancias de máxima crise. Cando non cheguen as camas das UCIs e deban decidir en función das máximas posibilidades de saír adiante. En fin, eles, os médicos, tan recoñecidos, con toda lóxica, socialmente, fixeron o chamado “xuramento hipocrático”. Non o orixinal redactado por Hipócrates alá polo 460 a.C., senón un anovado conforme aos tempos, ao coñecemento e á dignidade do paciente e do compromiso humano e foi reformulado varias veces ata a chamada Declaración de Xenebra en 2017. Non se parece o orixinal aínda que si en moito do seu espírito. O vello, por exemplo, empezaba: “Xuro e poño a Apolo o médico, e a Asclepio e Hygiea e Panakeia e a todos os deuses e deusas como testemuñas, que darei cumprimento na medida das miñas forzas e de acordo co meu criterio a este xuramente e compromiso”. O “revisado” di, prosaicamente: “Prometo solemnemente dedicar a miña vida ao servizo da humanidade”. Nin máis nin menos. Así sabemos do compromiso da profesión médica, igual que sabemos que as enfermeiras serán tamén as heroínas da primeira liña de combate; as que teñen o trato máis físico con enfermos, as que intuban aos enfermos; as mans que lles poñen vías e mascarillas e extraen sangue. E con elas, farmacéuticos, auxiliares, celadores, persoal de limpeza e todo o resto do persoal. Pero hai, tamén, outros heroes menos visibles.
As caixeiras e empregadas dos supermercados están nunha primeira liña de combate. Polas caixas pasan continuamente persoas, polo menos unha por familia diariamente, e teñen con todas elas trato próximo e pasando en man cousas, na peixería, na carnicería, nos embutidos e queixos, nas verduras... Recolocando mercadorías tocadas, recollendo billetes e moedas nas caixas, especialmente esas señoras maiores que pasan dez minutos contando calderilla. E elas e eles, empregados dos supermercados, non fixeron xuramento hipocrático nin teñen a consideración social, nin os ingresos dos médicos ou enfermeiras. Así que a elas, ás miñas amigas do Gadis do Ponte Vella, do Árbol de Curros Enríquez, e dos demais supermercados de Ourense, o meu ánimo, a miña estima, o meu recoñecemento: sodes pezas clave nesta guerra. Podemos enfermar ou non, pero sen visitarvos, non podemos pasar.
E os transportistas. E os varrendeiros. E os taxistas. E os kioskeiros. E os xornalistas. E os repartidores de prensa. E os panadeiros. E as limpadoras. En calquera circunstancia de contaxio, hai que seguir comendo e recollendo o lixo. E recollendo o leite das vacas e botando patacas para que non falten na tenda. Si. A intendencia básica dunha sociedade non é broma. Ao lado destes heroes, profesores, concelleiros, alcaldes, deputados... somos prescindibles. Nunha circunstancia de crise como a presente, moitos máis recoñecible socialmente debe ser o traballo dunha caixeira dun súper en primeira liña, que, por exemplo, o dunha ministra encastelada nun chalé con finca e piscina en Galapagar.
En fin, o mundo vai ser outro, pero xirar vai seguir xirando.
