Opinión

A tristura do cabaleiro embozado

Hai un marabilloso relato, para min o mellor da literatura galega da segunda metade do s. XX, que é “Xaque Mate” de Xosé Luís Méndez Ferrín; ese escritor grandísimo co que a cidade ten -agora é moda fácil dicir tal- unha débeda. Non sei se histórica ou literaria, porque é dos que contribuíu a ese tópico de ser Ourense, tamén, unha grandísima cidade literaria, máis alá do esperpento e a ópera bufa.
Pois como saben os que ben estudaran bacharelato no últimos anos, o argumento do relato xira ao redor dunha partida de xadrez que xogan dous homes no Casino de Caballeros situado, literariamente, nos soportais da Praza Maior; máis ou menos onde está o Trampitán. A partida era entre Sandro Fioravantti, home de Carlota, e un cabaleiro que chega á Praza Maior cando xa é noite, de acabalo, e para incrementar o misterio, dise que coa cara tapada. Empeza o relato exactamente así. “Era o mil oitocentos corenta e a néboa asolagara Ourens. O cabaleiro embozado baixo o chapeo enorme que lle asombraba os ollos, endereitaba o cabalón normando contra da Barreira”. A partida xogábase baixo a mirada atenta dos señoritos todos de Ourense, leigos e eclesiásticos, e nun ambiente descrito de forma maxistral. Otero Pedrayo non o faría mellor. O obxecto da partida, o que se xogaba na partida, era, obviamente, Carlota. A tensión latente apálpase desde o primeiro momento, e sobre todo na actitude de Carlota, que tamén, obviamente, desexa que perda a partida o seu home. O relato non ten nin sequera un punto e a parte nos catro ou cinco folios. Lese dunha tacada. Non lles vou facer de destripacontos así que se queren saber como acaba, e gozar, lean. 
O caso é que o cabaleiro embozado nunca sorrí. Nin sequera sabemos o seu nome. Só temos pinceladas do seu carácter que nos abondan para construír o personaxe. E si, o cabaleiro iría embozado, tapando a boca coa capa e co sombreiro ben apertado.
E moito teño pensado nel. E gústame máis o adxectivo “embozado”, ou tamén o substantivo “bozo” -que no fondo, vén dunha forma latina referida á boca, e non só ao fociño dos animais que hoxe o levan- que o de “máscara” -común co portugués- ou “mascariña”, dialectal do español. 
En fin, que saíndo á rúa e vendo a todo o mundo embozado, nenos, nenas, mozos e vellos, pois é para sentirse invadido pola tristura. Non é só o medo á doenza, é a saudade da vida anterior. Canto tiñamos e que pouco o valorabamos! Esa frase feita de “o caso é ter saúde” pensabamos que era un recurso aldeán e resignado ante o mundo contemporáneo, pero nada máis preto da realidade. Ata cando andaremos así. “Chegou para quedar”, din, e case o imos crendo. Non é un pesadelo dunha noite. E moitos retraémonos e saímos menos da casa. Non poder ver os sorrisos, non poder ver as expresións. Embozados, escapados, con saúdos ao lonxe... A falla de aproximación física conlevará, sen querelo, a outras distancias... Os rapaces. se deben manterse a un metro e medio un doutro, mozos e mozas, non sei como van ligar. E así, cando vemos un rapaz e unha rapaza collidos da man ou facéndose un cariño... sempre hai quen revira o xesto e pensa, ou incluso di, “irresponsables”. Triste época a que nos tocou vivir. Embozados coa normalidade de enfermos contaxiosos, ou do que acaba de saír dun trasplante. Triste normalidade. Tristura de nós, embozados e sen esperanza de ser cabaleiros. Embozados sen a ilusión fría do amor ardente de Carlota. Tristes embozados de hoxe. Todos nós.
 

Te puede interesar