Neste mes de maio, no que aínda andamos pero que xa se consume, cumpríronse os cincuenta e dous anos da publicación do meu primeiro libro. Quere isto dicir que levo máis de medio século facendo literatura ou cando menos intentandoo. Outros non resisten tanto.
Botei onte as contas, segundo ia lendo a terceira entrega desa saga prodixiosa da que lles falei mércores pasado...ou próximo pasado, tal e coma se precisaba non hai moito; refírome a titulada "Dúas amigas", de Elena Ferrante, pseudónimo de Breogán saberá quen, pero en todo caso dalguén, home ou muller, dono dunha introspección tal que lle permite esculcar dentro súa diríase que a totalidade dos sentimentos que constitúen a armazón dun ser humano diversificados na cantidade de personaxes que pululan pola súa tetraloxía.
Alá pola súa páxina cincuenta e pico, Ferrante ou a nai que pariu a Ferrante, describe as reaccións debidas á edición dunha primeira novela. Son maxistrais. Recoméndolle a súa lectura a todo canto escritor ou escritora novos agarden pola saída do seu primeiro libro. Foi grazas á miña como rememorei a saída do meu poemario "Mencer de lúas". Nada que ver, cando menos nun principio, co que Ferrante nos conta; logo sí.
Vin o libro no trinque dunha librería antes de que chegara ás miñas mans enviado pola editorial, por "Galaxia". Escuso dicir que entrei coma unha tromba no interior da hoxe desaparecida tenda de libros (tómeno coma un anglicismo) daquela existente na pontevedresa rúa do Marqués de Riestra, un coetáneo dos Simeons de orixe na Maragatería do que se afirmaba que chegara a Pontevedra vendendo alpargatas ata se elevar, por man de Afonso XIII, ata tan aristocrática condición.
Entrei na librería, pedín o libro, solicitándoo a nome do seu autor, é dicir, do meu, e deducín que o dependente puña certa cara de sorpresa. Será este? díxome. Sorrín ufano e satisfeito. Comprobei entón que no sorriso do libreiro asomaba unha certa sorna morna. E de quen di que é? preguntoume. Respondinlle que era meu, que eu era o seu autor. Puxo entón unha cara moi seria e contestoume: Fixese ben. Daquela en Pontevedra coñeciamonos todos. Fixeime ben e vin que na portada figuraba Alfredo Méndez Cid coma o autor do libro. Xusto aí esvaeuseme toda canta ilusión deica entón tiña almacenada.
Merquei os tres exemplares que alí había. Busquei un teléfono e chamei a Paco del Riego que descargou en Xoan Ledo, o portadista, a responsabilidade do erro. "É que ten un amigo de Ourense que se chama así e debeu despistarse", díxome, e acto seguido retirou os exemplares todos, reimprimiu a portada antes de volver sacalo á venda e pedíume que lle enviara o exemplar que lle dixen que mercara. Alá se me foron as sensacións que describe Ferrante, se non todas, un feixe delas. O outro exemplar regaleillo a un vate vago, que crin que era amigo e resultou que non era, e quedeime co terceiro que sabe deus onde andará: nalgunha das bibliotecas que foron quedándoseme atrás.
Do que conta Ferrante pasoume de todo: as críticas boas, as críticas malas e, coma o personaxe central da súa tetraloxía, aprendín non poucas cousas: todo é cuestión de lugar e tempo e o único xeito de proceder consiste en facer en todo momento aquilo que creas que debes facer.
Levaba dous anos, acaso algo máis, pendente da edición do libro. Contiña poemas de cando eu era de obra de quince anos e notáselle ben que foron escritos coa inxenuidade propia dos máis dos rapaces desa idade; sen embargo hai algún outro poema que se salva. Seino ben. Pero tan só iso, que se salva. Houbo que esperar ó 2014 pra que me atrevese a editar un segundo libro de poemas pois a "Gran cantata xacobea" non é máis ca letra dun oratorio composto por Roxelio Groba.
Recordo con gratitude a crítica que Luis Cochón me fixo do libro mentres tomabamos un café no desaparecido café Avenida compostelano. Foime sinalando os defectos un por un e aquilo valeume pra non cometelos, ou cando menos intentalo, na prosa na que me afanei deseguido. Tamén recordo cun sorriso a que expresou alguén moi sabio e convencido das súas verdades, pois non puido ser outro, sinalando que un libro de poemas de amor era un luxo a altura daquel ano de 1968. E recordo aínda máis sorrinte a cara de sorpresa que puña Paco del Riego cada vez que lle aparecía nas oficinas de Galaxia durante o tempo que o libro estivo a piques de ser editado. Daquela eu navegaba nun transatlántico que facía escala regular en Vigo e que abandoaba, vestido de uniforme, pra me achegar ás oficinas de Galaxia sitas na alameda cercana ó peirao. Del Riego non diferenciaba o uniforme dun mariño civil co dun militar, similares agás nos galóns carentes de cocas, no caso do noso, no dos mariños mercantes e que en troques dun áncora os nosos amosaban dúas cruzadas acaso, digo eu, porque o máis probable era que calquera oficial mercante levara máis días de mar que a maioría dos almirantes da nosa Armada. Hoxe na non é así.
E alá se vai unha vida vivida, deica hoxe mesmo, facendo case que todo aquilo que sempre pensei que debería facer; algo que implica goces, pero tamén servidumes mesmo no eido literario. Agora só resta ir sumíndose pouco e pouco no silencio. Tamén é necesario ir nesa dirección de xeito deliberado e consciente dado que tamén ten o seu encanto. Un encanto non tan doado de explicar, acaso tamén de comprender, coa claridade coa que Elena Ferrante, ou aquela persoa a quen corresponda tan egrexio nome o faría. Así que millor nin sequera intentar explicalo.
