Chamfort, o que é tanto coma dicir Sebastian Roch Nicolas, logo de ter recibido as ordenes menores, negouse ó sacerdocio en razón de que, según el mesmo afirmou, gustaba "moito do repouso, a filosofía, as mulleres o honor e maila gloria auténticas e demasiado pouco as pendencias, a hipocrisía, os honores e mailos cartos". Foi dos primeiros en entrar na Bastilla e en se opor á política de Marat e Robespierre o que lle valeu o cárcere. Saído da prisión, volveron denuncialo e antes de que o trincaran de novo intentou suicidarse cunha navalla barbeira. Pillárono a tempo, curárono e lévarono diante dun comisario, ao que lle dixo: "Declaro ter desexado morrer coma un home libre antes de volver ser reducido á escravitude nunha prisión e declaro igualmente que se, mediante violencia, se me obrigara a continuar nesta situación, quédame forza abonda pra dar cabo do que comecei. Xamais se me encerrará vivo nunha cela". Morreu de alí a pouco, fóra da prisión, coidado por uns amigos. Son dos que releo os seus escritos de vez en cando.
Republicano de primeira hora, revolucionario de corazón, sarcástico a máis non poder, lúcido e satírico, criticou a fraternidade republicana: "Sé o meu irmán ou mátote", ou berrando "fraternidade ou morte!" pra quen quixera entendelo. O problema foi que o entenderon. E pasoulle o que lle pasou.
Como xa dixen aí enriba gusto reler as súas "Máximas, pensamentos, carácteres e anécdotas" de vez en cando, máis nestes días nos que, nalgunha cadea de televisión, os partes de guerra contra o corona virus semellaban máis unha retransmisión deportiva que outra cousa; as veces, mesmo diría un que ó que se asemellaban era a unha pista de circo, mediático, pero circo; mero espectáculo en demasiadas e deprimentes ocasións cando non un conxunto de homilías e sermóns impartidos polos impávidos rostros de catro deces da baralla de don Heclario Fournier, en substitución dos ases non moito millor dotados. Queda á opinión e criterio dos lectores a atribución dos distintos paus da citada baralla por non facer referencia algunha ás briscas, ós reis e ós cabaleiros. Tan variada é a opinión dos opinantes.
Agardo que os meus lectores saiban desculpar que me exprese así. Hoxe a maiores de andar peteirando acó e acolá polo pensamento de Chamfort decidinme a facelo tamén polo limiar que Antonio Martínez Sarrión escribiu prá escolma editada por Edhasa hai xa algúns anos. Fala no tal limiar do compromiso partidario do intelectual que adoito resulta "bufonesco, cando non tráxico, en non poucas ocasións (...) os repetidos exemplos dun Maiakovsky, un Sartre, un Wright ou un Koesttler pola esqueda ou un Pound, un Benn, un Heidegger ou un Drieu pola dereita (e falo de figuras intelectuais egrexias, pese a, en xeral, moi transitorias adhesións) non fixeron máis que confirmar o perigo de aniquilación mental e moral que determinadas formas nas que priva ese espantoso cóctel de tensión partidaria, urxencia, esquizofrenia, oportunismo, desprezo e borracheira de poder, consubstanciais a tódolos políticos e burócratas, supoñen o intelectual, de condición e talante indefectiblemente dubitativo". Saiban escusarme os lectores a longa cita.
Pois iso non debe ser nada cando, como hoxe sucede, a condición de intelectual quedou relegada por unha manda de opinadores insolventes, postos ó servizo das opcións partidarias, largando tralla, día tras día e hora tras hora, por todo canto recanto mediático se lle pon ó seu acado, perorando como andan, uns e outros, de emisora en emisora, servindo ós mesmos intereses diríase que sen moita capacidade, nin tempo, como pra que os seus comentarios sexan consecuencia dunha reflexión serena e sosegada.
E que dicir dos políticos? Como bota un en falla unha oposición como á portuguesa, posta ó servizo da cidadanía, en troques de entregada ós intereses partidarios como se nos amosan os máis dos intervintes ós que nos referimos. Uns e outros, outros e uns, complican aínda máis o sesgo das súas intervencións. Vivimos nun circo. Sucede que nel non hai pallasos, tan só fondos de réptiles nos que cada un culebrea como pode. É así como retornamos a Chamfort, unha vez máis. "A lenda de Tántalo non lle serviu de emblema máis que o avarento. Nembargantes éo como mínimo dos ambiciosos, dos amantes da gloria e de case que tódalas paixóns", afirma o noso home e traduzo eu non sei se con moito xeito.
Só así se pode ser quen de se explicar, cando menos de intentar comprender, a disposición de ánimo de tanto tertuliano pra a utilización de falacia tanta como coas que a miúdo se nos obsequia dende as pantallas, ese suplicio ó que a cidadanía asiste impávida e sen recursos que non residan na utilización desas chamadas redes sociais nas que todo o que cae nelas é peixe, peixe consumido e dixerido, cando non trousado por os dun lado ou polos doutro.
É de esperar que o que isto supón de deterioro da opinión pública, hoxe xa case que tan enconada, tan encontrada e tan oposta como hai oitenta e pico anos, acabe facendo boa a afirmación de Chamfort de que hai séculos nos que a opinión pública se converte na peor das opcións pois, ó estar tan dividida só ha levar a un enfrontamento colectivo, colectivamente suicida, atroz, devolvéndolle á nosa condición de cidadáns, a penas recen recuperada, a de leais súbditos de calquera outra opción das tan similares que nestes momentos pairan sobre medio mundo, cando non por el enteiro. Haberá séculos nos que os pobos non estean pra nada? Resultará verdade que a felicidade comeza cando se perde? Haberá que poñer na porta do paraíso o que o Dante puxo dediante da do inferno: Lasciate ogni Speraqnza, voi ch'entrate"´Chamfort aconsellao. Eu non sei xa que dicirlles.
