Opinión

Contra a lei do funil

Dun tempo pra eiquí a RAG sorpréndenos cunha frivolidade; este ano tamén con outra máis, das moitas que xa leva, ó lle dedicar o Día das Letras Galegas (que en mala hora Fraga converteu en festivo) a autores ou a autoras de textos inconsistentes deixando de lado nomes e obras transcendentais da nosa historia literaria. Válelles o nome de Ricardo Carbalho Calero coma botón de mostra? Dito sexa con todo respecto á calidade persoal de todos e cada uns dos deica hoxe agasallados que poidan entrar nese cómputo de frivolidades consistentes en por ó acado da xente obras carentes do interese debido.

En cada ocasión na que se decide o nome de quen temos que celebrar, as editoriais galegas afían as súas poutas e comezan a encargar biografías que, a estas alturas, empezan a compor xa un mostrario de haxiografías que poden acabar por aburrir ós santos e mesmo tamén ós devotos desta ou daquela advocación literaria, tan de volandistas son, tan beatíficas resultan as máis de todas elas.

Nalgún ano, dada a miña proximidade vital con algún dos homenaxeados, son requirido de información coa que completar datos cos que poder trazar a humanas fasquías daqueles que son obxectos dos fastos político-literarios. Non adoito responder. Quedei escarmentado logo do ano de Ramón Piñeiro e da emboscada tendida daquela por Benxamín Casal, coido que coa cómplice anuencia de Ramón Villares. Así foi que non dixen nin pío o ano pasado co gallo do dedicado a Carlos Casares -cabal e debida homenaxe a súa, conste- limitándome a ler tódalas biografías publicadas...algunhas delas real e dificilmente dixeribles, obscenas de tan beatíficas que resultaron. Carlos foi un home cabal e enteiro que pouco ou nada tivo que ver co que algunhas delas, demasiadas, debuxaron.

Este ano tamén gardei silencio cada vez que fun requirido de información encol da relación de amistade e mesmo empresarial (fomos socios nunha librería) que mantiven coa persoeira agasallada nesta ocasión. Agora xa levo dúas biografías lidas. Da primeira non lles falarei nada, antolláseme case que perversa, a segunda é máis seria e, xa de entrada nos advirte a súa autora da intención que a guía así que ninguén se pode dar por enganado, eu tampouco.

Se traio a colación esta segunda é porque nela (logo de máis de corenta anos!) entérome de que un meu poema foi censurado polo funcionario franquista de turno e suprimido na antoloxía "Os novísimos da poesía galega" na que, precisamente dan man de María Victoria Moreno, fun incluído xunto con outros autores que hoxe xa son tamén avós, cal é o meu caso. Son tan despistado que nin me fixara que no libro editado por Ramón Akal faltan as páxinas 102 e 103 que contiñan o poema "Carta-pregaria ós fillos do Che Guevara" e ignoro se nalgunha outra edición tamén se suprimiron as que conteñen a "Carta poema a Luis Buñuel" tamén da miña autoría e tamén obxecto de censura, según se comenta nesta segunda biografía.

A vida ás veces tenlles moita graza por non dicir que o que ten é moita coña. Cinco anos antes publicara eu o meu primeiro libro do que Xesús Alonso Montero, indutor desta antoloxía e pigmalión da profesora Moreno, dixera que era un luxo superfluo (contiña algúns poemas de amor, manda caragho) e logo resulta non só que son sinalado pola censura franquista -e nin me enteiro delo- senón que transcorridos os anos, vai Alonso Montero e con certa sorna morna requíreme o poemiña do Che pra outra antoloxía da súa indución, na que se me censura un parágrafo importante dela: aquel no que se di que o poema (malo) non está dedicado ó Che, senón ós seus fillos, porque daquela xa tiña eu dúbidas sobre os idealistas ascéticos quen de supervisar a execución de trescentos compañeiros de combate.

Ós poucos días, o feito de ter lido enteira en público a autopoética, sirvéume pra un encontronazo serio con Fidel Castro e pra que durante un tempo se me coñecese n'A Habana como "O home que dixo non" (a Fidel, claro). O poemiña, que repito que era e sigue sendo malo, pois o da poesía non é don que quixera darme o ceo, serviu pra ser rexeitado pola censura franquista e non gozar da simpatía daqueles cos que eu formei filas. Xa dicía o meu pai, falando de min, que así era e condición do animal pero, a estas alturas, non sei se a culpa será só miña ou haberá que atribuírlla en parte a aqueles a quen a súa militancia impídelles condenar a pena de morte, veña de onde veña e practíquea quen a practique, supervise quen a supervise, ou, esa mesma militancia, os empuxa a condenar a censura según quen a practique. 

Confeso, pois, que son contrario á lei do funil -pra ti a boca estreita, a ancha pra min- e que entendo que moito do que me leva pasado me estea ben empregado. Montse Pena, autora da biografía da que comento estes aspectos, di noventa e cinco páxinas despois, alá pola 163 do libro que lle editou Galaxia: "Sempre me adiantei e pagueino" (Conde, 2002". Ignoro, no caso de que ese Conde se refira a mín, se realmente me adiantei ou se o que en verdade sucede e que sempre vou por detrás e a remolque de todo, retrasada ou retardado nas miñas acción e alusións, no meu coñecemento das cousas, en resume, que poida que tivese razón o meu vello e que a condición deste animaliño -humán, pero animaliño- que eu son sexa esta de paspán de si mesmo e, como lle sucedeu ó meu vello, bo pra todos agás pra min mesmo. E iso élles o que hai.

Te puede interesar