Opinión

Un día triste entre as miñas árbores

Hoxe o día veu gris. Gris e frío, algo ventado e triste. Por se non fose abondo cun día así, é dicir, desapacible, a árbore que chegou a esta casa cando era a penas un esqueixe arrincado ó pe da campa de Frank Kafka, no cemiterio xudeo de Parga -no novo, non daquel de onde agromou o Golem- hoxe é un arce espléndido; mesmo se diría del que é grandioso e algo solemne, malia que estea algo ou moi alicaido, según os ollos que o contemplen. Esa árbore está enferma. Calquera lufada de vento un pouco forte pode abatila un día deste inverno.

No verao noteille -eu miro moito prás árbores, as veces por se nelas aniñan velutinas- que comezaba a ter ás follas coma disque as tiña o carballo da devesa -que llas revirou o vento nunha mañá de xeada, ai lala laralalá lará- ou sexa acastañadas e muchas antes de tempo. Pero no verao non xea. Agora veño de descubrir que está ferida de morte. Unha mala poda, unha poda inoportuna e mal feita, que lle privou dunha ponla nacida xusto no seu pé, permitiu que a auga entrase e fose apodrecendo coido que primeiro a súa codia, logo xa o seu sámago, agora moito me temo que xa o seu cerne. 

Pareceralles unha parvada que me afecte unha cousa destas, pero xa non é a primeira árbore que perdo logo de ilos traendo de por aí adiante... das casas dos escritores e dos poetas, tamén das súas tumbas. Agora quédanme tres que eu poida axexar dende a galería na que escribo: outro arce máis que trouxen da casa de verao de Navokov, a cen quilómetros ou así de San Petersburgo; un cerval que veu do Koya Sam, do monte sagrado xaponés, o que acolle no seu cume as tumbas dos seus emperadores e dos seus poetas, no caso deste meu da de Mashmo Basho, o dos haikus fermosose, e este outro arce que non sei canto vivirá porque me resisto a non tratalo.

Cando nos veraos proliferan as visitas dos amigos e asamos unhas sardiñas, sentámonos veciños dun cedro que eu plantei cando vin vivir eiquí. Daquela, tratábase dunha arboriña que tiña a altura dun neno e que hoxe non sei que altura terá, moita en todo caso. Sei que este verao, ollando pró arce de Kafka -déixenme que lle chame así pois, na súa primeira idade, nutriuse da transformada enerxía derivada do corpo do escritor- vendo as súas follas medio murchas, dicíalles, e contemplando de seguido a robusteza do cedro acordeime da araucaria de Otero Pedrayo. A mesma que plantara o seu pai no día no que el nacera, a mesma que abateu o vento, a mesma coa que Don Ramón quixo que lle fora feito o sartego co que habería ser enterrado.

Ollando pro cedro, forte e ergueito, veume á cabeza, como lles dicía, a araucaria de Don Ramón e comentei que a miña arboriña xa daba unhas boas táboas coas que me construír a caixa dentro da que me han dar terra. Hoxe acordeime delo. Xa lles advertín dende o comezo que este día de hoxe veu desapacible e triste.

Menos mal que non me deu por ver na tele como se desenvolveu a moción de censura. Vale que o día veña triste, pero empezo a cismar en si se debería poñer couto á tristeza que sen dúbida invade a calquera que, alleo de dependencias ideolóxicas de índole partidista, adicto máis que nada da democracia e por ela seducido, se poña a contemplar calquera mostra na que os actuais políticos, considerados no seu conxunto, se poñan a dirimir cuestións que atinxan ás nosas vidas sexan estas chamadas mocións de censura, toques de queda, confinamento, estados de alarma, orzamentos ou o ben que lle senta ó moño ó señor vicepresidente non sei cantos.

Non penso nin ver o resume feito en calquera telediario. Iso malia que entenda eu que se poida contemplar cen veces o mesmo cadro, escoitar unha fermosa sinfonía outras tantas, ollar como se deita o sol tras da corda frouxa do horizonte ou ler, ano tras ano, os poemas de Manuel Antonio, de Luis Pimentel ou de Álvarez Torneiro, por non poñerme moderno e falar das cancións que me moven ó ánimo e nunca me fartarei de escoitar.

Aplicarse, implementarse que seica é como se di agora, na contemplación da beleza, instalarse na harmonía que as artes perseguen, crer que a condición humana e substancialmente millorable, empuxa a un ó desfrute vital, o goce da vida. Pero contemplar o nivel actual da nosa clase política é advertir que a codia, o sámago e maila cerna da nosa democracia está seriamente danada e que calquera vento...

Antes que a defensa da monarquía ou da república, antes que a opción de progresistas ou de conservadores, está o fortalecemento da democracia. Sen ela non hai nin esquerdas, nin hai dereitas, nin ante unha boa ditadura importa moito se a exerce ou monarca ou un presidente da república porque nos totalitarismos, nos dun e nos doutro signo, esas cousas non se discuten e pasa como pasa na "Rebelión na Granxa" que os mandamentos da Lei de Deus, ou os da Lei Natural comezan a padecer manipulacións interesadas: matarás con xustiza, homicidio por exceso de patriotismo... e cousas así de peregrinas.

Claro que as democracias tamén xeran excrecencias. Onte pola noite vin unha película que lles recomendo: a que relata o xuízo dos coñecidos como "Os sete de Chicago", dirixida por Aaron Sorkin e interpretada por un soberbio feixe de actores que, non sendo a película nin un documental nin nada que se lle pareza, estando baseada como está en feitos reais, pon en evidencia que xuízos así son posibles en réximes democráticos ó tempo que é posible que, o mesmo sistema democrático sexa quen de corrixir as interpretacións torticeiras da lei e das normas de convivencia que o propio sistema pode chegar a propiciar. 

Facer en dúas horas a síntese do que durou meses e meses, uns dez se ben me acordo, é unha aventura prodixiosa. A pregunta é se películas así serían posibles, hoxe, en Cuba ou en China, na monárquica Tailandia ou no Chile pinochetista; na Alemaña nazi ou na Rusia soviética, na España de Franco ou en caseque todas las repúblicas e monarquías islámicas actuais. Feita a reflexión pertinente chegaría o momento de se ir preguntando se sería desexable chegar ata onde nos pode levar o actual estado de cousas.

Te puede interesar