Vanme desculpar os meus lectores menos preocupados polos xogos florais e literarios, pero logo do escrito antonte non me vai quedar outro remedio que, falando de tortillas e sabendo que estas non se fan sen escachar ovos, escache hoxe outro par deles, polo menos.
Se o recordan falouse eiquí de que vimos duns tempos nos que os escritores, aconsellablemente, non debían ser do que se coñece como unha boa familia, que non debían proceder de "gente bien", vaia, e se procedían millor sería que o calaran. A algúns pareceralles unha boutade, pero éralles así. Cando na miña casa pontevedresa acolliamos ás mulleres dos presos d'A Parda, polo chamado proceso dos 23 no TOP, algunha delas deixou ben claro que de nós sempre habería que desconfiar "porque eramos xente ben que sabiamos ler e escribir"... o que non nos impedía militar a carón dos seus homes, ser os seus anfitrións ocasionais e andar a nos xogar o tipo coma calquera outro.
Tras tempos, tempos veñen. Sempre foi así. Se un le "Memoria de la melancolía" de María Teresa León, a primeira esposa de Rafael Alberti, autor tamén doutro libro autobiográfico, "La arboleda perdida", pra min que inferior ó da súa esposa, conste, se un le a obra desta, dicíalles, poderá comprobar que nos tempos que fixeron posible a eclosión literaria do tempo da II República figuraban como autores os fillos dunha burguesía e mesmo dunha aristocracia, relacionados familiarmente non poucos de entre eles e consecuencia os máis, dun xeito ou doutro, da monarquía parlamentaria de Alfonso XIII.
Non hai máis que recordar, sen sectarismos ningúns,o papel xogado, millor dito o campo de xogo que daquela se lle asignou, a un poeta tan inmenso como Miguel Hernández e as bromas e mesmo o despezo que algúns mostraron respecto del. Así se construía, ou deconstruía, a tortilla literaria naqueles tempos. Logo daríaselle a volta e xa non era preciso ser de boa familia pra facer "carreira" literaria.
Como se ve a tortilla leva dado xa algunhas voltas, y-las-que-te-rondaré-morena, pero sempre segue sendo unha tortilla. Sempre o será, exhiba a cara que exhiba, leve ou non as nanas da cebola e as bágoas que poidan a acompañala, ou unhas lascas de xamón do bo a modo de compango no caso de provir de casa rica.
O libro do que falamos antonte, pode ser o heraldo dun tempo novo, o da tortilla feita con ovos da casa dos colexios de Fomento, elaborada embaixo dunha sobreira na finca extremeña de papá, adobiada de certo spleen, no sentido máis baudelairián posible, e unha pingas de fado melancólico e un tanto desmanguillé. Por min, vale. Pero aviso que a tortilla, unha vez dada estoutra volta, vai seguir sendo unha tortilla e vai haber que escachar moitos máis ovos se queremos que a literatura sexa dunha das dúas únicas clases posibles, a saber: a boa e maila mala literatura; por certo, xa dixen que Miguel Hernández é un poeta grande, inmenso? Pois repítoo.
Debo confesar que, a estas alturas da miña vida e mediado o tempo que eu coido que ha durar a pandemia que tanta xente vai levando... e a que aínda quede por levar, eu incluído, este tipo de cuestións tráenme un pouco ó pairo.
Sempre lin a Manuel e máis a Antonio Machado con independencia das opcións políticas que escolleron e, no caso daquel, das que lle adxudicaron e el aceptou. Malia que a miña nai me aprendera a ler co Romancero e cos versos de Lorca "el lagarto y la lagarta con delantalitos blancos...” nunca quedei prendido da poesía do granadino por moito que se me reclamara na mesma medida que si o fixen coa obra de Miguel Hernández.
E agora aceptarei que los niños de papá veñan ocupar o lugar que foi de moitos fillos de obreiros manuais, de moitos fillos de mestres e de mestras, de artesáns ou, por dicilo á pontevedresa, de fillos de socios do Casino e de fillos de socios do Mercantil, porque sempre, se o fan ben, se escriben ben, gozarei coas súas obras aínda sabendo que a melancolía, que o spleen que os invada sexa unha impostura que nada teña que ver, por exemplo, co que marcou a vida de Sándor Márai, o húngaro que si deixou noticia certa do seu tempo e que tanto me emociona cando releo a súa obra.
A literatura ten estas cousas e millor sabelas e admitilas. Un verso dun poema escrito nunha noite de reclusión por terlle dado ó morapio con alegría san, pode cualificar e definir corenta anos de escuridade. Un canto de amor, un lamento emitido ó ser día, al alba, pode ser un canto á liberdade, unha acusación á tiranía e unha homenaxe a xente que quixo facer certos os seus ideais, fosen estes cales fosen, ou que pasasen por alí e os despachasen. Co novo spleen que nos espera e que xa asoma millor ha ser que vaiamos "sentando la cabeza"... por si se nos vai a ola e se nos derrama o viño.
