Opinión

A salvación dos hórreos

Fernando Pessoa é unha fonte inagotable; unha alfaguara, que diría un arabista: unha fonte que mana e flúe, se o entendín ben. Nun dos libros de Teresa Rita Lopes que citamos antonte, no de Pessoa inedito, dinos Pessoa que "a lingua falada é popular. A lingua escrita é aristocrática" e un pouco máis adiante sinala que "a lingua falada é nacional e debe ser o máis nacional posible. A lingua escrita é -ou debe selo- o máis cosmopolita posible".

Pode ser que Pessoa estea no certo. Ou pode que non o estea. Xa se sabe que nunca chove a gusto de todos. Se hoxe ven de movo a colación é case seguro que se deba a unha miña teima, a unha miña vella obsesión pola necesidade que temos de reflexionar, canto máis millor, e millor canto máis a miúdo, arredor dunha das realidades que nos definen e significan no conxunto das cidadanías coas que a Historia nos vencellou, dende hai tantos séculos que se diría que o ven facendo dende sempre. Pra ben e pra mal, claro, pero dende sempre; ou, se o prefiren, dende hai xa tempo abondo dado o proceso de asimilación que esta lingua de nós está a padecer actualmente. 

Está a ser, a nosa lingua, o máis nacional posible? Admítense opinións, sempre que sexan construtivas. E aínda máis, Está a ser a nosa escrita o máis necesariamente cosmopolita sen deixar por elo de ser nacional? Sei o que eu penso ó respecto, pero coido tan pequeno o interés que tal pensamento poida suscitar nos meus improbables lectores, aqueles que hoxe deran chegado ata eiquí, que millor o omito. Total pra que?

O caso é que cando estaba escribindo estas liñas lin en La Región, grazas ó Google, lin neste noso xornal dos nosos pecados ó tempo que das nosas virtudes, dúas noticias que me alegraron ó corpo: xa saben o amigos que somos en Galicia de lle preguntar á xente que tal che quedou o corpiño?, pois iso, contente. Agora mesmiño vou e cóntollo.

O finado do meu pai, que o é dende o 18.01.67, que foi cando marchou durmir fóra, en Allariz naturalmente, e que foi carné número 617 do Partido Galeguista, asinado por Alexandre Bóveda o 1 de nadal do 1932, estaría hoxe feliz. Unha enquisa previa ó dia das eleccións daba a Allariz coma o único lugar de Galicia onde o PP non superaría en votos a tódolos outros partidos. Con independencia do que teña pasado, ese día, que foi cando eu escribín estas liñas, meu pai estaría feliz. Non fará falla que lles explique por qué.

Ese mesmo día lin eu, tamén en La Región, que, nunha escavación arqueolóxica realizada na contorna de Allariz, foran descubertas unhas hórreas (que así se lles din ós hórreos da chamada época galaica) datadas entre ó ano 300 e mailo 200 aC. Algo ten que haber en Allariz, diría o finado do meu pai, pra que na súa bisbarra se dean circunstancias como as que se citan.

Daquela non se falaría o galego, pero si se pensaría en galego, digo eu e xa saben ó que me refiro; pero de non ser así regresen ó comezo e vexan o que dicía Pessoa por se o poden entroncar con isto que acabo de dicirlles. Entón xa construíamos e polo tanto xa habitamos o mundo edificándoo en galego. Xa construíamos hórreas e a nosa visión era cosmopolita, si, pero con características de nós. Agora pode que perdamos o galego, sí, pero seguiremos pensando en galego. Ou seica non? En calquera caso todo ha suceder se o consentimos, só ha ser así si así o queremos. Perdóenme que, eiquí chegado, lles conte algo.

Daquela que eu andei no macho, atopamos unha partida orzamentaria, de tantos millóns de pesetas que da vergonza confesalos. A partida estaba destinada a promover con cartelería a conservación dos hórreos. Podiamos imprimir con eses millóns tantos carteis, tantos como pra empapelar o país enteiro, ou pra que se pegasen nos valos e nas paredes uns poucos miles deles de xeito que o resto quedasen enterrados nos sotos da Xunta. Non se estrañen. Herdaramos daquela seiscentos mil libros en galego que Xabier Senín distribuíu en seis meses repartíndoos por bibliotecas e centros docentes de Galicia. Non foi nada, non acenen: cando se foi Fraga neses sotos volvía haber dous millóns cincocentos mil libros máis. Que fixemos entón? Carteis non, dende logo.

Promulgouse unha orde pola que se subvencionaba con trescentas mil pesetas a todo aquel cidadán que presentase unha foto dun hórreo en mal estado, acompañada doutra foto do mesmo hórreo unha vez debidamente restaurado. Os fotógrafos das vilas de Galicia foron os grandes espalladores da noticia. Foron eles os que induciron as obras de restauración feitas por Galicia adiante. Conserváronse así centos de hórreos que hoxe é posible que non existisen. Houbo comarcas como a de Navia de Suarna na que practicamente non quedou ningún sen restaurar. Logo subiron de prezo pois o seu valor fora definido. Os galaicos conservaban millor as hórreas que os galegos os hórreos. É cuestión de amor á terra e ás cousas de nós.

A lingua falada é popular e a escrita aristocrática? Que máis dará... aínda que o dea! A partida orzamentaria era galega, tan galega coma o fin que lle demos e que non tivo que ver co que fora pensado. Galicia e a nosa fala han ser o que nos queiramos. E o que nós queiramos ha ser o que nós pensemos. Vese ben que n'A Ziralla se pensa como se pensa mesmo con independencia de resultados, pero de certo que se pensa en galego. Ei, carballeira!

Te puede interesar