Antonte falamos eiqui de Lichtenberg, profesor de Física na universidade alemá, e dono dunha sona que chegou á súa figura de xeito póstumo. Os responsables delo foron dous amigos seus. O primeiro e maior argallante foi o seu caseiro que, ó mesmo tempo, era tamén o seu editor e o que lle facilitaba todos os libros e todo o viño que necesitase. Non sei se serían moitos ou poucos. Sospeito que sería un lector voraz e insaciable e abstéñome de considerar cánto bebería, pero penso que o viño do Rin é un a modo de ribeiro frouxiño e medio mixiricas, así que chégame con iso pra ter que considerar unha inxesta pródiga. O século XVIII tíñalles estas cousas.
Con todo e con este tipo de consideracións convén recordar que Nietzsche cualificou a esa miscelánea de pensamentos e reflexións de Lichtenberg, tan serodiamente editados, como un dos poucos libros da literatura alemá que merecían ser lidos unha e outra vez. Non é que eu sexa alá moi nietzscheano, aínda menos lichtenbergtiano, pero de cando vez, cando non se me ocorre millor cousa, boto man dos seus aforismos e quédome tan pancho. Hoxe de novo.
Lichtenberg foi un gran investigador da electricidade, tanto e tan grande que no 1777 descubriu as dende entón coñecidas como "figuras de Lichtenberg". Consisten, millor dito, lógranse facendo pasar electricidade sobre materiais aillantes; por exemplo, por unha táboa de madeira previamente humedecida con auga bicarbonatada. O así facelo, debúxanse nela unhas ramificacións que uns queren arbóreas e outros pretenden venosas, máis cando a descarga eléctrica se realiza sobre un corpo humán; por exemplo no caso de que un mal raio che parta polo medio; tamén cando unha mala centella te coma, o que prefiran. Lichtenberg foi un home que se marabillaba de que o ser humano, sendo quen de construír o Louvre, as pirámides de Exipto ou a basílica de San Pedro, pasmase logo diante da celiña dun panal de avellas, dun desfile de formigas, tamén dun claro de lúa ou do paso da auga dun río baixo a ponte dende a que está a contemplala. Sen embargo se o traio hoxe a colación, a parte de que sexa porque non se me ocorre millor cousa, é porque escribiu -fíxoo entre 1765 e 1772- que a palabra reino era tan odiada en Inglaterra, estando baixo a gobernación de Cromwell, que, na oración do "Padrenuestro", a xente negábase a dicir "thy kingdom come", e optaba por "thy republic come"... algo que non fará falla que se traduza como que veña a nós a túa república. Nestes días, nos que nós tamén andamos metidos nestas lerias e a piques de acabar rezando dese xeito, penso en que, sendo esencialmente republicano, se o repenso ben, o que en verdade son é partidario do control do xefe do Estado sobre os tres poderes, e destes sobre el, de modo que dese control se deriven harmonía e liberdade; é dicir, prefiro un monarca que reine e non goberne, que exerza un poder arbitral e moderador, entre eses tres poderes, sobre os que debe ter algunha autoridade, non moita, pero sí algunha; prefiro un monarca así, antes que un presidente de república como o cubano, por poñerlles un exemplo manido e ó tempo extensible a o da república chinesa, da venezolana ou da mesma coreana, de xeito que o problema acabe sendo reducido non á elección entre monarquía e república, senón entre máis ou menos democracia, máis ou menos liberdades e máis e millor índice de convivencia entre as diversas realidades que compoñen ese conxunto de oficinas que chamamos Estado Español cando abondaría con chamarlle España ou polo menos Reino de España que é como lle chama a Constitución do 78, un reino que, o hoxe ex rey, entendeu dun xeito moito máis evidente que ó que, ó parecer, o está entendendo o seu sucesor. Sospeito que este tipo de divagacións non me han favorecer en absoluto entre os monárquicos máis esgrevios, nin entre os republicáns máis conspicuos e teimudos.
Pero que lle imos facer. Non sei estar a gusto en ningún sitio e sempre me deron medo os que prefiren os rezos alterados; en realidade é que non soporto ós devotos. A propósito deles conta Lichtenberg que se conservan en Italia dúas botellas contendo, unha, un raio da estrela que guiou ós Reis Magos; outra, o son das campás de Xerusalem. Devotos! Hai anos vendíanse en Compostela unhas latas contendo aire do botafumeiro e había quen as compraba. Pero nesto os italianos gáñannos por goleada: en Venecia, na catedral de San Marcos conservase a cabeza de San Juan Bautista, neno, e máis unha pluma do Espírito Santo. Tamén en Compostela gardamos os restos do corpo de apóstolo Sant-Iago malia que por aí anden ciscados, nas igrexas nas que se venera unha figura sedente do santo, moitos dos seus osos; que ben os puido ir apañando frei Ambrosio de Morales cando, por encarga de Felipe II -o rei gotoso, tanta caza inxería, tanto porco, carne tanta, un día sí e outro tamén- veu por Compostela facer reconto das que eiquí había pra ver de apañar os osos do Apóstolo e trasladalos ó Escorial que era o soño do Rei Prudente. Agora teño que seguir lendo a Lichtenberg a ver se da noticia desto último e, de dala, a ver que clase de comentarios lle merece o fallido traslado desa osamenta que os galegos, como calquera outra xente, veneramos a porfía. Mentres e eiquí mesmo, ó lado de onde eu vivo, temos a momia de Santa Minia que non é santa pero que sí é mínima. Trátase a dunha nena italiana incorrupta, mercada en Cádiz no XIX pola familia que lle levantou o santuario na que se venera e se lle ofrecen óbolos. Cousas da vida, que diría Castelao.
