Opinión

Xa o dixo Mao

Entre os anos e a xordeira, ou ó revés, cada vez dispoño menos da fala. Os anos lévanme as palabras, botándomas nun pozo que nen sequera é escuro, pero si insonoro, do que non sempre son quen de sacalas ata que, ás veces, pase algunha hora que outra. E supoño que en máis dunha ocasión nin sequera así. A xordeira fai que un vento cabrón más traia deformadas ou inconclusas, non o sei ben, de xeito que podo entendelas de calquera xeito independentemente do contexto do que procedan e mesmo á marxe no que xa estean. Os meus lectores da miña idade -é dicir, vellos- xa saben de que estou falando. Os máis novos non, pero que se vaian preparando.

Cando se fala destas cousas acórdome moi a miúdo de Antón Fraguas. Tiña noventa e moitos anos e andaba polas rúas cun paso de marcha que a infantería napoleónica toda enteira envexaría. Os soldados da Lexión seica dan cento vinte pasos por minuto; por aí lle andaría o que foi tío de Forges, aquel debuxante prodixioso, insigne retratista do carpetovetonismo máis descarado, que desgaleguizou o seu apelido pra catalanizalo de tal xeito que a min, cada vez que o pronuncio, recórdame unha marca de cacahuetes e outros froitos secos. Lástima. Có ben que soa fraguas, cando menos a estes meus ouvidos outonais!

O caso é que falabamos de don Antón, aquel galeguista vello e bo que andaba a toda presa dando a impresión de facelo como Carlos Mella, articulista insigne, vicepresidente que foi do Goberno de Galicia, afirmaba que andaba Ceferino Díaz: a toda velocidade pero sen saber nunca onde ía. Don Antón si sabía de onde viña e cara onde se dirixía. Ceferino Díaz tamén e Carlos Mella por suposto, pero o monstro da razón (política) tamén enxendra monstros.

A min marabillábame aquela lixeireza do seu camiñar, aquela axilidade súa, insólita nun vello de obra de noventa e pico anos; o mesmo que sucedía coa súa ollada sempre luminosa e chea de intelixencia construtiva e dunha curiosidade que se diría xuvenil. Por iso sempre que me cruzaba con el dicíalle: Estás feito un rapaz... e ás veces: vas feito un rillote, querendo agasallalo, querendo homenaxear celebrando a súa mocidade indubidablemente serodia. 

É certo que o inferno esta enlousado con boas intencións. Un día, indo por onde estaba o Alameda, alá por onde estivo a Porta Faxeira de Compostela, a única que permanecía aberta dia e noite, ó saudalo dese xeito que lles digo, revirouse cara min e díxome: Haste foder, cheghase enseghida! 

Aproveito pra llo recordar ós lectores mozos ós que me referín aí atrás e pensaron que todo isto que veño comentando hoxe é cousa propia de vellos. Non lles falta razón. Pero que se vaian preparando. Ché-gha-se en-se-ghi-da. Agora xa podo tornar ó rego.

Se isto que lles comentei que me sucede cos dous idiomas que me legou a historia do meu pobo, o galego que levo no corazón (e máis na caixa das memorias) e mailo castelán que me instalaron na cabeza, imaxine o lector que me sucederá co francés e máis co inglés que máis mal que ben fun instalando pola miña conta ó longo da miña vida; por poñerlles un exemplo, de me ter atrevido a anosar os poemas de Chamber music escritos que foron no seu día por James Joyce, a andar como ando hoxe -tal coma gheisa por arrozal- intentando ler algo e inglés pero con moito traballo e con tal de non esquecelo, de non perdelo de todo, daquelo a isto media un mundo; é dicir unha vida enteira...pra min o mundo dura mentres eu dure.

Hoxe tocoulle a Oscar Wilde. N'O retrato de Dorian Gray escribiu o autor irlandés que "To reveal art and conceal the artist it's art aim" e non saben ben o tempiño que me levou entendelo. O de revelar o arte saqueino á primeira, pero logo como debería entender conceal? Como agachar? Como encubrir? Como que? E aim como propósito ou como ánimo? Evidenciar o arte e agachar ó artista é o animo do arte. 

Dígoo porque segundo a escolla, segundo o que eu como o escritor que son a estas alturas da miña vida, debo analizar se o que levo feito foi, de xeito efectivo e seguindo a consella de Wilde, poñer en evidencia o que de artista deba haber no meu ánimo de escritor ou se o que fixen foi esconderme de min mesmo todo canto puiden, aínda que non saiba moi ben por que: se por medo de me ver en evidencia, se por efectividade literaria, por pudor persoal ou por que. Pero é que creo que Wilde ten razón no que deixou escrito.

Mao Zedong tamén deixou escrito que a revolución está na forma. Razón non lle faltaba. O caso é que hoxe estivo na casa Xosé A. Bocixa e moito falamos do deber do escritor galego e dos propios adheridos á Asociación de Escritores en Lingua Galega, á AELG. Mal asunto se á hora de tratar a nosa escrita non nos comportamos coa mesma ambición, coa mesma determinación e mesmo con idéntica desvergonza que calquera outro escritor en calquera outra lingua das que enriquecen o mundo. Mal asunto cando pomos a lingua ó servizo da política en troques de poñer a esta ó servizo daquela. Esquecinme de dicirllo, por iso o quero dicir agora. Non vaia ser que non teña oportunidade de facelo ou me perda a oportunidade de pensalo.

Te puede interesar