(León Felipe, “El salto”).
Despois dunha extensa parola co amigo Antonio, fun cara a caixa do correo para comprobar se había correspondencia. Malia a curta distancia, o percorrido fíxoseme tan eterno que non fun quen de apartar da cabeza o teimudo empeñado do meu amigo aragonés en seguir subsistindo sen móbil e en sentenciar, sen despeitearse, que a palabra Whatsapp nunca atopará acubillo nos dicionarios galegos.
Era aí contra o mediodía. Abrín a tapa da caixa do correo e, acolá no fondo, avistei un sobre cunha orladura formada por reberetes azuis e vermellos. Collino decontado e apalpeino con delicadeza. Mireino devagar por diante e por detrás. Carecía de remite. Por diante, na parte superior esquerda, figuraba a inscrición “air mail” e, máis abaixo, contra a dereita aparecía estampado o meu nome e enderezo, escritos cunha caligrafía sublime, onde os trazos de cada unha das letras alcanzaban a máxima perfección. O franqueo das pampas bonaerenses confirmaba as miñas sospeitas: a carta era do meu tío Lisardo. Ao abrir o sobre e desdobrar aquel finísimo papel de cebola, e antes de poñerme a ler, fun apalpando cos ollos cada letra, cada liña e cada parágrafo; e facendo unha sosegada pausa ao pé de todas e cada unha das maiúsculas. Á caligrafía inmaculada, bordaba de delicado azul escuro naquel lenzo branco, pola habelencia dunha estilográfica, non lle faltaba un triste acento; e as vírgulas e os puntos sempre estaban onde debían estar. A ortografía tamén gozaba da exactitude e respecto incuestionábeis.
A caligrafía, a ortografía e a pulcritude na escrita do meu tío Lisardo, malia carecer de formación superior á de estudos primarios, nunca lle tivo nada que envexar á dun notario ou á dun escribente municipal.
Nunha ocasión contoume que alcanzara o cumio da caligrafía, mercé ao tesón dun republicano, que lle puña escola de noite aos da súa quinta, coa axuda dun caderno raiado, un lapis e un tenue candil que invadía a cabeleira e as chambras dos alumnos dun cargoso e repugnante cheiror a gas. Nos últimos meses da súa vida, a comezos dos setenta, o mestre seica deambulaba polas rúas da aldea, recitando sen tregua aqueles versos que León Felipe lle dedicara a Franco, cando o ditador asinou a sentenza de morte do comunista Julián Grimau: “Mi general.../¡Que bonita letra tiene usted!/ ¡Oh, qué preciosa caligrafía de cuartel!/ ...”. Seguramente para demostrar que incluso os criminais respectan de cando en vez as regras caligráficas. Seguramente.
(O meu tío Lisardo anda adoecido porque, nos últimos tempos, non deixa de atoparse cunha infinidade de individuos que descoñecen o significado da palabra “caligrafía”, que escriben misivas absurdas sen gardar ningunha regra ortográfica, como se os Whatsapp, os SMS e as mensaxes gravadas posuíran un salvoconduto gramatical para pasearse polas rúas da tipografía plana e impersoal, coa máis absoluta irreverencia).
