Opinión

¡Galiza siempre!

Xeme ladeira arriba o vello ómnibus. Acurrunchada no val durme a pequena aldea. Orballa, Galiza chora poemas. Empoleirado no teito, envurullado na súa pena, para quentalo séu corpo Xan baféxa nas mans que esparexeron o centeo, nas uñas que amordicou nos insomnios, nos dedos que asinaron os papeis do séu desterro: Xan vai camiño de América: O souto dos  castiñeiros, onde recende a menta e os chouparros, mailo milleiral dos oitenta ferrados que lle mercóu ó cacique, con intereses e todo, coa axuda da Virxe do Carme, como lle xuróu á Maruxa pagaráos nun par de anos. Logo voltará, casáranse, quintuplicarán a colleita. 

Vagaroso, folguexante, como unha xunta de bois arando na bahía, o barco cabecea; pola esquerda, feito xa mar, pérdese o Miño; por enriba as gaivotas de berro estremecido tornan cara a ribeira; polo leste os abrentes sucédense nun horizonte impasíbel. E por fin, dediante dél, unha terra vestida de sol: Venezuela. 

Xan desembarca na Guaira. De luns a luns, de sol a sol, de punta a punta do ceo, traballa nos viadutos da autoestrada. O ditador Pérez Jiménez no escatima en obra pública. Ó ano Xan xa liquidóu a sua débeda; ós tres xa se esqueceu de Maruxa; ós cinco xa e dono dunha empresa constructora, xa manexa contas de seis díxitos, xa lle chaman señor Juan. Pero ainda lle alcuman “musiú” (extranxeiro) e eso amóscao como os tabáns á facenda.  

Dous anos máis e retornará a Galiza, fai de conta. Pero a cobiza fai ós homes mentireiros. E ademáis, feitiña como unha rola, feiticeira como a noite, cruzóuselle unha criolla. Casouse alá. Tuvo dous fillos. Galiza xa só foi a lembranza dun esquecemento.

Xan iba vento en popa. Amigo de copeyanos, de adecos, de doutores e  banqueiros, conseguiu unha contrata millonaria para construir un anaco dunha liña do “Metro de Caracas”. Importóu maquinaria nova: bulldozers, dumpers, camións. Pedíu un crédito en dólares. Pero veu o “venres mouro”. Devalaron ó bolívar. Baixóu o barril de crú. O Estado deixou de pagar (Venezuela non estaba preparada para unha crise: non soupo sementalo petróleo como advertira Uslar Pietri, o humanista que séus fillos estudaban xa na escola). E Xan foi a bancarrota. 

Nunca máis ergueu cachola. 

Viñeron os chavistas (los ‘tierrúos’). Os cubanos, os famentos. Prendeu como a isca o socialismo bolivariano; florecéu o populismo; reverdecéu a xenofobia. E naquel país, outrora tan rico, onde xa todo comenzaba a escasear, só se xantaba ‘revolución’, ‘carta magna’ e ‘Aló Presidente’ na televisón ata fartar.

 Xan apelidaba por voltar. Tarde piache. A súa dona, os séus fillos, a súa casa, o pouco que lle quedaba por vender…

Xan morréu en Caracas, o outono pasado, cando xa desfollaban os castiñeiros no séu souto. En vida gustáballe o fútbol. Escoitara moitas veces berrar “¡forza Italia!”, cando xogaba a azzurra contra a roxa; útimamente tamén -demasiadas tal vez- moito azuar: “¡Socialismo o muerte, venceremos!”. 

Xan non era estudado. Era sabio. Antes de finar encomendáralle á funeraria unha lápida. Escoitara falar de Castelao, pero trabucouse: Na súa tumba pon: “¡Galiza sempre!”

(Continuará…)

Te puede interesar