Agardaban, cando era mozo, que a pescateira os chamase. Todos facían unha fila á porta daquela furgoneta verde na que podía lerse “peixes frescos”. A primeira era unha velliña aparentemente enclenque que levaba aínda con primor a súa pañoleta de seda. A curta distancia un rapaz de dezaoito mantíñase refunfuñando na fila: “coa velocidade desa vella imos estar aquí ata mañá”. Oíu isto a mulleriña e volveuse docemente. Nada airada pero con voz limpa espetoulle ao impertinente: “nunca aos meus anos chegues” e… seguiu comprando ao seu ritmo, claro.
E o vello de cabelo cano, pretérito e matusalén, despois desta pequena perorata, que non viña ao caso, bostezou e seguiu lendo a páxina de sucesos daquel rotativo do ano cataplún, chis plúm, botándose unhas risas.
O seu neto de terceiro de secundaria bastante tiña coa súa cara chea de grans e cos seus exames “en liña”. Protestou de mala maneira a interrupción do vello, como é costume adolescente e botoulle un ollo á gorda enciclopedia verde:
A batalla era terrible. As bombas pouco perfectas. Os canóns cun retroceso notable. Os soldados caían como moscas. As baixas eran numerosas. Os feridos, os desmembrados, os agonizantes… Poucas medicinas, poucas teas para vendaxes, poucos frascos de ungüentos, poucas solucións de malvavisco para aliviar as picaduras de piollos. A neve en Rusia caía gorda e violenta como unha pedrada sobre as caras conxeladas daqueles homes aos que os dedos das mans, xa tumefactas, apenas podían servir para suxeitar os longos fusís de faísca. Ao fin daba o mesmo porque a pedra de sílex que provocaba a faísca que acendía a pólvora fallaba case sempre. O avance era a bayoneta calada pero os pés tamén estaban máis que ateridos e non suxeitaban o choque. Á tardiña, Napoleón, coa man no peito entre o terceiro e cuarto botón da súa guerreira, reuniu aos seus coroneis e recibiu o parte dos soldados útiles. Un home miúdo, algo vesgo e amolado, tivo a brillante idea: “Desde agora só se tentarán coidar e restablecer a aqueles máis sans, os que aínda nos vallan para loitar”. Os restantes? Deixaranse morrer “pola patria”. Acabábase de inventar a “ triaxe”.
O mozo pechou o libro de historia de súpeto. O libro gordo fixo un ruído xordo e estereotipado. O seu pai que fumaba un cigarro na xanela virouse de golpe. A súa nai debruzada na terraza, xesticulaba moitísimo, discutindo coa veciña da potaxe de garavanzos con espinacas, freou a verborrea e volveu cara a el a mirada. O repentino peche da enciclopedia tivera o poder de perturbar aquela calma chicha, que imposta polo goberno impedía o deambular por fóra. Parecía razoable, pois só a reclusión podía ser a solución á non propagación daquel virus do que ninguén sabía nada.
Que dicías antes avó? Desde o terceiro andar de en fronte viña aquela música astorgana de Isaac García que erizaba o belo dos brazos: “Están a morrer… ah, ah, ah... ”.
Era un día 17 de maio daquel ano bisesto. E xa se sabe… cando o ano bisesto é, ata as follas da oliveira… vólvense do revés.
