O sereno que pintou a Fernando VII

Cando se cumpre un mes dende que a vila e corte madrileña testemuñou a apertura de portas dunha nova oferta museística para o turismo, no espectacular e ata agora non moi promocionado Palacio Real, baixo a denominación de Galería de las Colecciones Reales, ven acaída a lembranza deste humilde e descoñecido ourensán que respondía ó nome de Carlos Blanco e que deixou impresa algunha obra alí logo de ter devecido ser académico da Real Academia de San Fernando sen telo nunca conseguido. Loxicamente, ó non ser unha primeirísima figura das artes plásticas españolas -con algúns dos cales, sen embargo, conviviu- e percorrer unha liña do tempo que transcorre entre finais do século XVIII (nace en 1782) e a primeira metade do século XIX, non conta -ou, polo menos eu non din con ela- cunha monografía que se centre nos pormenores da súa traxectoria vital, nin tampouco a hemeroteca dixital ofrece grandes detalles sobre a súa -aparentemente humilde- biografía. A min, sen embargo, abondoume con reparar -cando o descubrín- en que o seu berce estaba radicado nunha aldea ourensá -descoñezo cal- denominada Moreira, para pousar o meu tempo sobre el e tentar saber algo máis arredor dunha persoa que o deixou todo para trunfar nas belas artes da Corte, para quedar finalmente reducido a “ayudante profesor de los estudios menores de dibujo” da Real Academia de Nobles Artes de San Fernando, cando, en 1851, a propia Academia saca a concurso a praza, “por fallecimiento de don Carlos Blanco”, dotada con “tres mil reales vellón anuales”. Ó non coñecer os seus antecedentes familiares máis alá do nome da aldea (na provincia só hai dúas que responden a este topónimo en singular, unha en Celanova e outra en Ramirás), tampouco hai moita información arredor da actividade que Carlos Blanco desenvolve na súa xuventude, nin en base a que relacións docentes descobre a súa devoción polo debuxo e a pintura, nin tampouco en que momento da súa vida decide dar o salto transcendental cara Madrid. O que si se sabe, gracias ós breves apuntamentos biográficos que recolle a investigadora Esperanza Navarrete no portal da Real Academia da Historia, é que non debía ser moi novo, xa que en 1808, ó solicitar prórroga da pensión que recibía para poder dedicarse exclusivamente á pintura, el mesmo declara que se viu obrigado a emigrar “dejando a sus padres, mujer e hijos y toda su casa en abandono”. Segundo os datos achegados por esta especialista, no ano 1803 -é dicir, con 21 anos- “asiste con asiduidad a las clases de principios del dibujo en la Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, pero con anterioridad lo había tenido como alumno Mariano Salvador de Maella (daquela primeiro pintor de cámara, xunto con Goya) en su estudio del Rebeque”. Neses anos iniciáticos Blanco destaca como alumno, tal como desvela un informe da propia academia onde se di que “este discípulo tiene un talento nada común y sí más que mediano”, destacando, ademais, que “su aplicación es muy grande y su estado en el dibujo, atendiendo al poco tiempo que estudia, es superior y no esperado”. A razón da pouca dedicación é certamente prosaica e descóbrea o mesmo informe como explicación dos méritos que atesoura, “teniendo como tiene que cumplir con tan penoso e incómodo oficio como el de sereno y farolero”. Loxicamente, ademais de aprender a pintar e debuxar, o mozo tiña que comer e como a pensión de 300 ducados que conseguira non lle daba para vivir, durante esta primeira etapa madrileña, polas noites velaba pola tranquilidade dos veciños e por manter acesa a luz dos farois do barrio, e polo día xogaba coas luces e as sombras dos modelos da Academia. Non é de estrañar, pois, que non deixara de presentar obras ás sucesivas exposicións da Academia para gañar méritos e de solicitar unha e outra vez o título de “académico de mérito”. Sen embargo -é o sino dos humildes- nunca foi quen de conseguilo. Un retrato de Fonseca na Universidade de Santiago e outro no mosteiro de San Clodio Retrato de Alonso III de Fonseca na Facultade de Historia compostelá. Das sucesivas presentacións de traballos ós premios anuais que convoca a Academia de Bellas Artes e da obriga de presentación mensual dos progresos que ía atesourando no proceso formativo, ó final Carlos Blanco acabou producindo unha abondosa obra con claras influencias nalgúns casos da pintura goyesca da época, malia que o mozo ourensán non debeu coincidir co gran autor aragonés na Academia, posto que este deixa a dirección en 1797. A súa obra céntrase fundamentalmente en retratos relixiosos, ademais de personaxes da Corte madrileña, destacando a sucesión de retratos que lle dedicou a Fernando VII e que se atopan espallados por distintos edificios oficiais e ministerios, e ás súas sucesivas esposas, de entre os cales cabe salientar os realizados ó propio rei e á terceira das súas desposadas, a desgraciada María Josefa Amalia, que se conservan, precisamente, no Palacio Real. A igrexa de San Juan Bautista en Alcalá la Real (Jaén), a madrileña de San Bernardo, a Biblioteca Nacional e mesmo o Museo do Prado son espazos nos que se conserva unha boa parte da súa descoñecida obra, así como na catedral de Cádiz, onde algún investigador radica a súa orixe. Contra esta opinión pronunciouse o historiador Fernández Castiñeiras, quen reafirma o seu carácter galego ó atribuírlle o retrato de Alonso de Fonseca que se conserva no paraninfo da Facultade de Xeografía e Historia da Universidade de Santiago, así coma un retrato dun crego conservado no Colexio Maior Fonseca. Cabe preguntarse finalmente se, sendo como disque era ourensán, non se conserva obra súa na provincia. Pois ben, explorando o Boletín da Comisión de Monumentos de Ourense, aínda que non é moito o espazo que os investigadores ligados á Comisión lle destinaron a Carlos Blanco, iso non obsta para que si que apareza rexistrado como procedente do mosteiro de San Clodio, no catálogo do museo de pinturas “del colegio de exjesuitas de esta ciudad, un retrato de cuerpo entero, de pie i estatura natural en lienzo al aceite, del general de la congregación de bernardos F. Vicente Garza, egecutado con el maior esmero i naturalidad por D. Carlos Blanco, en 1825”, de quen esquecía dicir que foi alcumado “El sereno”, é obvio o porqué.