Saben vostedes igual ca min que as palabras invéntanse. Unhas, ao longo de séculos no uso da xente que lles fai facendo cambiar o significado. Por exemplo, se “parvo” para os romanos era pequeno -de aí parvuliños, por exemplo- pasou a ser escaso de facultades de comprensión, e non lles explico máis o que significa parvo, porque non quero pecar de tal. Outras, de repente. Un día, unha persoa inventa un significante porque hai un significado de algo físico ou intelectual á espera de nome. Por exemplo, teléfono; por exemplo, ourensanía. Invéntase un aparello para falar a distancia ou búscase un nome para darlle forma no vocabulario a un determinado sentimento de identidade. Por exemplo para prácticas de comercio ilícitas en relación con permisos gobernamentais, inventouse no seu momento a palabra “estraperlo”, derivada dunhas ruletas trucadas coas que comezou o xogo legal durante a II República e que se denominaban “Straperlo” polo comezo dos nomes dos corruptos empresarios promotores, señores, Strauss, Perle e Lowann.
Normalmente as palabras invéntanas os escritores -ou xornalistas- porque son os que traballan con elas. E non é raro. Os cirurxiáns inventan técnicas cirúrxicas e os adestradores tácticas deportivas. Cada un o seu. Pero se un escritor inventa “de máis”, a dificultade de comprensión do lector increméntase. Algunhas destas achegas son facilmente integrables; por exemplo, “moitedume”, aparecida por primeira vez en 1917 -por multitude- facendo un calco da castelá “muchedumbre”.
E hoxe tópome cunha que me fai pensar: a que dá título a este artigo, “arestoridade”. Saben vostedes que en galego temos dous adverbios de tempo para referirnos ao momento simultáneo ao do que se fala. Un, o máis xeral, é “agora”: así, vostede pode dicir “agora estou lendo o xornal”. Pero nós temos outro, “arestora”, que concretaría e acoutaría máis esa simultaneidade. Por exemplo: “Agora estará lendo o xornal, pero arestora, querido lector, está lendo estas liñas, seguro”. E o creador da palabra “arestoridade” sen dúbida se refería á paixón e urxencia polo inmediato.
E creo que a hipervivencia dos momentos fugaces, dos arestora, fai que a velocidade do acumulo de noticias sexan pouco compatibles coa sedimentación pousada das ideas, coa reflexión tranquila e distante dos futuros. Os estratos de pensamento, como en determinadas escavacións arqueolóxicas, están revoltos. O bombardeo constante de noticias a cada cal máis sorprendente, impídenos, a todos en todos os niveis, tomar aire e recoñecer puntos de resistencia do sentido común. Á marxe dos cambios políticos -cando escribo hai un presidente do Goberno en España, cando vostede lea, outro- outras moitas noticias falan desta voráxine informativa.
Unha xuíza pitonisa en Lugo anunciándose nos parabrisas como unha “call-girl” londinense! Non me estraña que algúns crean noticias inventadas, simpáticas, como a dos monaguillos que metían haxix no botafumeiro da Catedral de Santiago. En fin, Zidane, listo e tranquilo, aproveita para marchar desde a cima, desde onde se debería ter mellor perspectiva. Que a deusa Fortuna reparta sorte. Que ben lles cómpre a todos. Que ben nos cómpre a todos.
