A anécdota que lles vou comentar hoxe no artigo está íntimamente ligada ao único curso que impartín aulas -e tan feliz, por suposto- nos Salesianos de Ourense. E tal o foi o 1983-84. En xuño aprobei oposición e paseime ao Estado, por iso de que pagaban máis e había menos horas de docencia, non por outra cousa. Nos Salesianos era profesor de Lingua e Literatura Galega en varios niveis e de Sociais -ou sexa Xeografía e Historia para os da miña quinta- en primeiro da ESO.
O caso é que un día explicándolles algo do mundo medieval, faleilles como a igrexa de San Francisco estivera “arriba, onda o Cuartel” e como cando a baixaran, entre 1927 e 1929, alí quedara un marabilloso claustro gótico. E como se deu o caso de que ningún deles o coñecía, eu, botado para adiante -a miña natureza-, organicei unha visita cos alumnos. Eran tempos de ilusión de quen comezaba a traballar e de facilidades para o traballo, menos burocracias inútiles e todo máis natural. Un profesor organiza unha actividade e todos contentos. Ou case todos. O caso é que despois de obter o placet da Dirección e xuntar os dous grupos aos que lles daba clases un día pola tarde, chamei ao Cuartel e díxenlles que quería facer unha visita cos meus alumnos para que coñecesen o claustro. Cero problema. Puxéronme á fala co RES, Recreo y Educación del Soldado, pois aínda que os nenos non estaban nesas, eles eran os encargados da cousa cultural nos cuarteis. Así que a tarde acordada, subimos a pé e recibiunos un militar moi amable -lamento non lembrar o nome nin o grao- e pasounos a todos a ese claustro onde habitualmente subían parellas vestidas de noivos o día da voda para que quedase inmortalizado o compromiso. E deume o tal militar un modesto folleto impreso no propio cuartel, coa aparencia das Ordes do día, e que contiña unha serie de datos sobre o claustro. A penas redactado, era unha útil secuencia de sucintos parágrafos nos que facía un repaso pola historia da arte do lugar. Non había palla nin literatura florida ningunha. Era un apoio para lembrar o visto, unha síntese máxima. Agradecín o folleto e pasei cos alumnos. Alí, ao ver o limpísimo que estaba todo, gabeille ao militar que nolo ensinaba a súa conservación e estado. El sorriu e indicoume que cando os soldados estaban arrestados varrían o claustro. “E se está varrido xa?”, preguntei, inxenuo. “Barren igual, es la orden que reciben”. A visita foi un éxito absoluto. Os rapaces encantados de faceren algo diferente e veren uniformes -sempre tan sorprendentes para os que temos pouco trato con eles- e un claustro precioso e inmaculado.
Pois o caso foi que, de alí a uns días, na prensa houbo un artigo do tan peculiar profesor e crego Enrique Bande -e deixémolo en peculiar pois hai anos que nada sei del, e en calquera caso cómpre ser xeneroso cos maiores-, un artigo, digo, no que puña a caldo aos militares por faceren un folleto como aquel sen chamar a especialistas coma el. A verdade é que me enfadei coa falla de sensibilidade para cos militares esforzados na conservación do claustro e a inxusta valoración do traballo alleo. Así que, por primeira e única vez na miña vida, enviei unha carta ao director defendendo o modesto folleto e, sobre todo, a intención que había detrás. Daquela era curioso ver unha carta en galego defendendo a actividade dos militares e asinada por un xove profesor -tiña 23 anos- que non era dese gremio, senón docente de Lingua e Literatura Galega. Pode que algún daqueles rapaciños lembre a visita. Claro que aqueles rapaces de primeiro da ESO, deben ter hoxe ao redor dos 53 ou 54 anos. Nada alleo ao traballo de Cronos, aquel malnacido deus grego do paso do tempo.
