Hai xa moitos anos que non asisto a un bautizo. Non sei se é porque non me convidan ou ben porque xa se celebran menos. Primeiras Comuñóns si que levo asistido a algunhas e previsto está que alá, unha vez chegado o verán, asista á dunha sobriña neta. Pero bautizos nin un.
Por iso ignoro se segue vixente, ou non, aquel costume que consistía en que o padriño ciscase moedas e moedas, maiormente das que se consideraban calderilla, pra que os rapaces espabilasen apañándoas pra consumo propio, cantas máis millor, naturalmente.
Convidáselles a tal comportamento indicándolles que había que apañalas á rapañiña, á rapiña. E hale a arrepañar con tantas máis millor, que así élles necesario o común comportamento pró restos dos nosos días. Sempre se me antollou como unha práctica destinada a aforrar cartos e provocar iras. Pero o máis que probable é que sexamos así e tal costume fose unha proba de aprendizaxe pra que aprenderamos a andar polo mundo. Hai que amolarse.
Os considerados Reis Magos tamén eran especialistas en provocar chuvias acarameladas de xeito que, unha vez, vin un tipo que supuxen pai de tenras criaturas. O tal e individuo brincaba co paraugas aberto cara enriba pra provocar a maior recepción de caramelos posible. Afortunadamente ninguén se atreveu a linchalo. Máis ben creo que foi enormemente pedagóxico e posteriormente seguido en situacións semellantes. Moitas veces, a vida élles unha coña. E non me veña alguén argumentando que chove tanto que, en ocasións, mesmo se diría que chove de embaixo pra enriba.
Isto dos costumes élles cousa ben curiosa. Mentres que moitos nenos do meu tempo asistían ós camposantos no día dos defuntos, lucindo aqueles colares de castañas, pra que a xente botase man delas e sacasen unha ánima dos rigores do Purgatorio por cada unha que se comesen (eran castañas previamente fervidas) noutras instancias o sermóns poderían ser de “a peseta”, de “a un peso” e ata de vintecinco pesos botados todos con igual rapidez pero de maior duración en tales casos.
Unha vez que me levaron visitar a casa de verao (o palacete de verao, máis ben) que a familia de Nabokov, o autor de “Lolita” tiña a uns centos de quilómetros de San Petersburgo coincidiu coa celebración do día de defuntos. Antes fixeramos parada noutra casa, esta de Tolstoi, pero non pensen que recordo moito dela. Recordo a dos pais de Nabokov. O cemiterio estaba cheo de mesas, longas como as que teñen as instalacións dos nosos pulpeiros nas feiras. Esas mesas estaban montadas enriba das sepulturas de xeito que a xente se puña a comer enriba delas; tratábase dun labor que levaban a cabo como os bos rusos que eran, mentres espallaban por riba das tumbas puñadas de arroz que, como saben, é o que eiquí se lles bota ós noivos no seu dia de vodas. Disque tal rito ten non pouco que ver coa fertilizade. Ignoro que pensaran dos defuntos, non tiven ocasión de lle preguntar nin sequera a esa xente que di que fala con eles, que haber haina.
Eiquí chegado debo confesar igualmente que ignoro a razón de porque se me viñeron á cabeza este tipo de cousas e por que, acto seguido, me puxen a escribir sen reparar moito na conveniencia de facelo. Mesturar allos con cebolas ten os seus riscos e non sei cal deles estarei correndo. Créanme, pois eu estou convencido delo, que o espírito que me leva animado a visitar cemiterios polo mundo adiante é todo menos morboso e, nin sequera coma pura curiosidade, pódese cualificar de extravagante. O mesmo vale para outro tipo de consideracións tales como esta que me leva hoxe.
Levo visitado moitas sepulturas de vellos e admirados escritores, moitas, dende os rusos cos que botei eu a andar como escritor, a de Dostoievski, por exemplo; pero tamén a de Kafka, que non o era, que non era ruso; nin sequera tantos outros, non se pode dicir deles que fosen rusos aínda que fose moito o que amaron aquela terra que tanta atracción causa. Do cemiterio moscovita de Novodevichi creo que xa lles teño falado, así que seguimos deixándoo pra outro día.
De todos os visitados, o que máis me emocionou foi a campa do dos irmáns Kennedy, alá en Washington: o monumento funerario máis arredado do de Cuelgamuros ou do do Escorial, das pirámides exipcias e mesmo mexicas. Trátanse de dúas sinxelas laudas de mármore branco, pouco máis grandes ca unha caixa de zapatos, pousadas enriba da herba e veciñas dun pequeno estanque de auga de non máis de dez centímetros de fondo. Para que imos comparar tal sinxeleza con tamaña grandiosidade? Non tería sentido ningún.
O mesmo afán que me levou a visitar cemiterios, tamén o fixo coas igrexas. Recoñezo que arquitectónica mente non hai moitas que me leven emocionado; si o fixeron, en cambio, a contemplacións de diversos ritos que se celebran dentro delas. Que ben cantan os popes rusos! E como danzan os monxes shintoistas mentres celebran os deus ritos relacionados coas sementeiras e o amor á terra! Calquera día recordarei os ritos maorís que vin en nova Zelandia, entre eles o da bendición dunha novela, logo a coreografía dos hakas, tamén a fermosura das súas polifonías e o doce e sedutor ritmo corporal co que as acompañan. Pero esa élles outra festa.
