Sostiña Montaigne, o que algúns defenden como sostido unicamente por Tabucci -a quen tanto se leu e glorificou non hai delo tantos anos e do que ninguén hoxe se acorda porque os tempos viñeron así e se estableceu unha a xeito de memoria de peixe colectiva da que moitos se han arrepentir cando se veñan embaixo da burra-; sostiña Montaigne, mentres reflexionaba arredor da soidade (fíxoo no capítulo XXXIX do seu Libro Primeiro) que dado que non nacemos pró noso medro particular, senón pró ben público, deberemos xulgar sen vergonza ós que están no cotarro; o que quere dicir, se ben eu o entendo, ós que están no “machito”.
Montaigne teima de seguido en que, estes que tan ben e tan a conciencia cabalgan, examinen a súa conciencia pra deterxer se, ó contrario do afirmado, os empregos, os cargos e os demais axetreos do mundo político non se cobizan por riba de todo e ó prezo que sexa, pra, unha vez acadado o obxectivo, poder obter do público un proveito particular. Que se diría hoxe Montaigne do todólogo ou da todóloga que, nun deses faladoiros, nunha desas tertulias mantidas tanto na radio como na televisión viñera mantendo durante semanas a mesma opinión que, día tras día, é o que ven sostendo Montaigne grazas ó escrito nos seus “Ensaios”?
Son un xa vello lector de artigos de prensa. Dito vulgarmente son deses que están afeitos, porque así o educaron, a comer de todo. Por tal razón frecuento, na medida das miñas posibilidades, todo tipo de lecturas. Fago sen predisposición ningunha a darlle ou a quitarlle a razón ós opinantes. Non debe ser unha actitude moi intelixente, esta miña, xa que nunhas ocasións e de forma impremeditada doulle a razóns a uns ó tempo de que lla quitar a outros. Uns e outros condensan a maioría do columnismo enfrontado: a babor uns, a estribor outros. Xa case se pode adiviñar o que han dicir cada un deles e isto comeza a resultar algo aburrido de máis, pero así estamos.
Dende que Montaigne veu ó mundo, o que sucedeu no febreiro de 1533, fillo do preboste de Burdeos e máis dunha xudia española, rica por parte de pai ou, millor dito, dende o 15 de setembro do 1592 no que, coido que moi ó seu pesar, abandonou este mundo… este mundo algo cabrón no que, dun xeito ou outro, a todos nos toca vivir… cando menos de vez en cando, o comportamento dos humanos non variou moito. Por iso é lícito preguntarse polo que diría, que sostería Montaigne respecto de que, as máis da xente, veña ó mundo non pró proveito propio senón do ben común? Contradicería o escrito que se citou máis enriba? Aceptaríao sen máis. Dígano vostedes que a min dáme a risa e xa teño o beizo partido.
Pouco máis adiantes da anterior reflexión, sostiña Montaigne, digámolo dunha vez, que o fin que todos arelamos ven sendo sempre o mesmo: vivir descoidados e a pracer. O problema, según el, é que non sempre buscamos o bo camiño. Cando cremos esquecidas unhas preocupacións o que fixemos foi substituílas por outras. O mesmo temos que acabar coincidindo por el se axexamos o mundo que nos rodea cunha pinga desa hixiene mental que induce o escepticismo. Así debo de estar eu ubicado hoxe, vendo o comportamento de non poucos políticos ó mesmo tempo de relacionar con el o dos comentaristas máis afíns a eles.
Non é menos tormentoso o goberno dunha familia que o de todo un Estado. A sensación de poder de que o estea exercendo ou o de quen agarde a contradicilo e cambialo, ven sendo a mesma no goberno dunha familia, no dun concello e no de todo un Estado. O que é distinto é o espazo no que o exercicio e maila a irresponsabilidade do gobernante ten repercusións, pero o ánimo que move a este e a relación que existe entre el e os seus gobernados é a mesma.
Porén do que falabamos era da soidade; logo, puxémonos a dar fe do que Ramón Lorenzo me aprendeu en segundo de comúns (denominación esta que só han entender os da miña quinta, pero quen veña detrás que arree) e se denominaba unha discordancia deliberada. Ha quedar ben explicado se poño un exemplo algo escatolóxico de máis: “Cagámola, tía María” que se di cando quen rompeu a xerra do viño que tanto apreciaba o avó fuches ti, unicamente ti, e involucras na acción á pobre e resignada tía María. Ou sexa que falabamos da soidade. Da soidade que produce a constatación continua, diaria, de que o que les te enfronte depende con quen e do que digan. Estamos afeitos a admitir as opinións que nos benefician se é que eu leo ben a Montaigne. E iso conduce á soidade.
A soidade imposta é unha escravitude atroz, a voluntaria asegúrolles que é un goce. Por poñer un exemplo simple pensen nunha prisión, preventiva e revisable ou non, pero atroz. Malia que agora as prisións dispoñan de piscinas, salas de xogos, televisións nas celas, servizo médico e outros adiantos nese terreo que tanto contentarían, penso eu, a Dona Concepción Arenal, os presidiarios ó que se din contentos, moi contentos non deben estar.
Pensen agora nun buque (nun barco xa de certo porte, un navío élles un barco de guerra) no que as tripulacións de antano podían tirarse mareas de once meses, sempre a bordo, sen pisar terra téndoa tan a man na costa africana. Nese ano escaso as comodidades non eran moitas, o traballo digno de ciclopes, once meses pechados nuns recintos que poden ser considerados de calquera xeito menos de que fosen amplos. Pra maior dificultade mentres o cárcere non se movía o barco si o facía a forza de bandazos, pantocazos e toda serie de movementos, mesmo o do cuchareo consistente en dar escoras e ó mesmo tempo de ir metendo a proa na auga. Porén non é que as tripulacións cantasen ó Himno a Alegría a todas horas, pero a súa era unha soidade, oceánica, si, pero buscada e pretendida, admitida aínda que tamén resugnada
A de Montaigne foilles deliberada e pretendida, oculto no seu castelo de Montaigne, pasou a vida reflexionando sobre ela, pechado e alleo non do mundo, non da vida, pero sí de todo o demáis. Mágoa que as estatísticas non dos dean unha opinión cabal de todos aqueles votantes que hoxe se sinte sos e despistados, cando non abrumados polo ferinte xeito de se encarnizar os uns cos outros, a toas horas. Un vello mariñeiro eclamaría “Deus, con que xentiña anda un ó mar!! E seguiría dando bandazos.
