Coido que á xente nova halle importar un pito onde estaba o Hotel Miño, pois alá eles. Pero vou ver de explicarllo. Estáballes xunto enfronte do El Cortijo unha cafetería na que facían uns xeados que competían cos d’A Ibense e a maiores podías tomar unha cervexa nas mesas que puñan na beirarrúa; unha cervexa acompañada dunhas ancas de ra, fritidas á romana, que moito as boto eu en falla. As últimas que comín, cominas en México. Correspondían a uns exemplares da especie de tan xigantesco tamaño que case se podería dicir delas que eran coma zancos de polo, so que máis insípidas e ó meu entender mal guisadas; pero, cumpridoriño que un lles é, din conta de todas elas malia que se me fora un pouco a man no canto de pedir unha ración enteira.
Falabamos do Hotel Miño. Éralles no medio da rúa existente entre este e o Cortijo onde os xamoneiros se reunían os mércores. Facíano pra tratar do seu negocio constituíndo unha semanal feira do xamón na que nunca vin un xamón por ningún lado. Non sei como os tratantes de manxar tan exquisito se entenderían entre eles, malia que sempre o pensase, porque nunca me atrevín a formular a pregunta pertinente. Agora xa me resignei a non sabelo.
Non recordo nin sequera verlles exhibir un punzón de oso que introducían nos xamóns e o extraían de contado para olelo e determinar a condición propia dos pernís de animaliño tan garboso que del e a non poucos de nós gústannos até os seus andares. Agora ando a ler o último libro de Xavier Castro “Cociñeiras con talento. Mulleres e gastronomía en Galicia” e vénseme á cabeza o feito de que, neses encontros semanais, nunca vin unha muller. Cando remate o libro xa lles direi a ciencia que acumulaban nas súas cociñas a nosas ancestrais cociñeiras a respecto do que falamos. O certo é que eu adoitaba andar tódolos mércores por alí xa que, tal día, o meu tío Gonzalo adoitaba vir dende Verín, onde exercía de médico forense, pra dar conta do seu traballo. Sigamos.
Algún xamón que outro xa o levo comido e iso non me converte nun experto nin moito menos. Non ten nada que ver pero, polo que xa levo lido, atrévome a lles recomendar o libro. Xavier Castro élles un coñecedor profundo da nosa realidade íntima se é certo que somos o que comemos (e debe selo) e coñecedor non só da nosa gastronomía senón da nosa historia colectiva, do noso xeito de nos explicar a existencia e nos animar a vivila de modo e maneira como o facemos dende o comezo dos tempos, malia que agora estea cambiando de xeito tan precipitado como ningunhas outras xeneracións se atreveron nunca a sospeitalo. En todo caso, léano, lean o seu libro e xa me dirán se teño ou non teño razón opinando como opino.
E até eiquí chegamos sen que eu dese falado de que, na compaña do meu neto, estiven vendo pasar a xente non dende o Cortijo, nin dende o Hotel Miño, hoxe inexistentes, contándolle cousas do Ourense daqueles días. Ouh, se este xornal dese en publicar de novo os debuxos de Conde Corbal comentados por Vicente Risco, cantas vivencias lle podería eu contar ó meu neto. Son tan inxenuo que, cos tempos que corremos, ata lle poderían servir de algo a ese meu neto estudante que é nunha facultade ourensá pra aprender a comprender o mundo. Cando menos o noso mundo, aquel do que falaba Risco.
