Décheslle 42 voltas ó sol, Xela, e o teu corazón quixo baixar do carrusel dos días.
Nacida en Lugo. Mamaches este idioma de mimosos e faláchelo dende nena grazas ó pai e á nai que che propiciaron o coñecemento da lingua, o contacto coa terra e cos libros. Xa sabías por que falar galego e por que loitar con Galicia no pensamento. Dis que a poesía é "a forma de indagar e cuestionar a orde das cousas, de describir o que se aprende a ocultar". A vida transcurrira en Vigo, onde teu pai era xerente da Editorial Galaxia e exercera grande influenza en ti, súa amada filla. Foi a búsqueda do teu eu profundo e reflexivo, o feminismo xogando coa fotografía, a música, a improvisación e a pintura os eixes da túa creatividade. Poética moi persoal, arriscada e sincera que vai traer elementos inéditos á poesía galega dos oitenta.
O teu primeiro libro, "Denuncia do equilibrio", farase co Premio Losada Diéguez. Nel confesas: "Ambiciono o equilibrio dos extremos", e confirmas o rupturismo coa poesía que se facía ata o momento nos temas e no estilo, rompendo as barreiras da linguaxe e deixando voar os teus anceios de liberdade.
En "Tigres coma cabalos" os poemas dialogan cunha serie de fotografías realizadas pola túa exparella Xulio Gil. Corpos nus -tamén o teu- brincará neste canto o amor, ó erotismo e o sexo da alma libre. A poeta rebelde, valente, inconformista, transgresora vai derrubando convencións para crear con independencia estilística e conceptual, denunciando a falta de equilibrio social, profundo e alzando a súa voz comprometida en movilizacións polo Prestige, pola defensa da lingua e en xeral polos problemas do seu tempo.
No libro adicado ó teu fillo, "Darío a diario", alonxaches a maternidade da mirada tradicional dubidando de todo para educar sabiamente. A túa obra final, "Intempériome", na que queda clara a túa madurez de autora, o amor que xa asumes como necesario dominando plenamente a voz poética, o concepto da vaidade, a morte… Víchela vir, Xela? A morte íache chegar dúas semanas antes da publicación deste libro.
Como ti dis: "De certo a vida ia en serio". Asi que pouco máis pudeches facer en tan breve existencia. Debémosche a tradución de grandes obras en lingua castelá, coma o Quixote, e outras en portugués, italiano, inglés. O teu labor na docencia, licenciada en Filoloxia Hispánica e Galego- Portuguesa, deixa un recordo entrañable nos teus alumnos de diferentes centros de Galicia que hoxe e sempre honrarán o teu nome.
Falábaslle ó teu fillo Darío:
"Nada que ver coa posesión. Non te posúo nin quero. Coídote, ámote e manteño a esperanza de aprenderche a te posuires".
Falas de ti:
"Non me gustaban de nena os peluches. E lembran meus pais que non xoguei moito ás bonecas. Non me deteño a cociñar e na química das quimeras rocei un xeito de delincuencia xuvenil. Un xénero fiminino, algo a desmán das narracións para o ano en que nacín".
Falas do amor:
"Deíxome regresar coma a gata á túa boca e apouséntome nela. Non querería caer de ti. Coma hoxe no meu corpo xúntanse as túas mans facendo historia. As miñas inclinan nas túas costas os abrazos desde a infancia. Agora nós, corpo que añoraba cando morriamos de cada vez".
Asi es, Xela Arias, protagonista das Nosas Letras Galegas do 2021. Hoxe teríaslle dado 59 voltas ó sol e nos non lamentariamos unha vida truncada. Pero... acaba ti mesma esta crónica sobre ti, linda poeta, ponlle o broche de ouro co teu filosófico falar:
"E tras de nós -nada- nin deixarémolo voo da ave descrito nin pintado./ O sentido das follas do outono cando as piso/ e o tempo nos nosos soños xuntos”.
Asi de ben.
