Esta semana, co gallo das festas viguesas de Coia facíase eco o xornal “Atlántico” da figura de Mateo Vázquez, por ser o campaneiro máis novo de Galicia. En diferentes páxinas de youtube xa aparecen unhas “MasterClass” nas que este estudante de bacharelato reproduce alguns dos ritmos que lle imprime ao seu repique, un toque manual de campás que non hai moito foi declarado Patrimonio Cultural Inmaterial da Unesco. Parece que xa os seus pais lle puñan videos con estes sons para ter o neno máis tranquilo e de aí que lle debeu nacer a afección para con soamente 3 anos subir con seu avó ao campanario da aldea familiar, e aos 9 xa estrearse coas campás grandes aínda que rematase esgotado.
E entendo perfectamente o de esgotarse por experiencia propia; eu, que nunca fun nin campaneiro nin sacristán, como moito monaguillo, vivín unha experiencia desas que a algúns nos poñen os pelos de punta. Teño que lembrar que nacín e vivín nunha vila con seis campanarios que nos mellores tempos anunciaban todo o que ocorría no pobo, foran boas ou malas noticias, incluidas esas de difícil catalogación como cando tocaban “a gloria” porque algún bebé acababa de morrer e supostamente era outro anxiño que subía ao ceo. O outro gran dramatismo era o toque a incendio que todo o mundo sabía identificar sacando aos veciños á rúa con caldeiros de auga antes de saber onde se estaba producindo exactamente a deflagación, tanto se era no centro da vila como nalgunha aldea próxima; en calquera caso eran as campás as que daban a primeira chamada de socorro.
Para os nenos do grupo escolar que viviamos no “barrio de arriba” o toque das campás da Clarisas ás tres en punto significaba botar unha carreiriña pola Barreira por marcar a entrada á escola na sesión de tarde, e polas mañás eran o mellor despertador para erguerse e sair pitando para coller o Villalón cara Ourense, na etapa de estudos nos Maristas.
De sempre recordo ao que fora sacristán da vila e por tanto campaneiro oficial, aínda que nos últimos anos por esas cousas da idade o toque da campás fose decrecendo en intensidade e duración; por iso teño que remontarme a cando, imaxino que axudado por algún acólito, a vila enchíase de diferentes sons e repiques na procesión de Corpus, cando todas as campás soaban ao paso da Custodia, polo que toda a duración da procesión tiña unha fermosa banda sonora, comezando en Santiago e pasando por San Pedro, San Benito, Santa Clara, e San Estevo, para rematar de novo en Santiago. Nunca deixaban de soar para alegría dos que nos seguimos emocionando con elas.
Non sei quen toca agora as campás en Allariz, e se o seguen facendo a man desde o alto da torre do Santuario de San Benito, á que había que subir por unha escaleira de caracol completamente a escuras, pero agardo que tanto á saída como a entrada do Santo Patrón na procesión de mañá domingo sigan combinando esa mestura de melodías coas bombas de palenque para que os devotos, mesmo aqueles que non creen demasiado no divino, se emocionen ata límites insospeitados cando a figura do santo suba airoso pola rúa do Portelo.
Nunca esquecerei a miña ousadía, hai xa moitas décadas, cando vin como o Patrón chegaba de percorrer as rúas da Vila e non soaba unha triste campá; armeirme de valor, subín as escadas de caracol e púxenme a repicar improvisando como se non houbera un mañá. Creo que aínda me doen os brazos da garra que lle botei, mezcladas coas bagoas de emoción que aínda me duran hoxe.
