Pasado o fragor e a subida de adrenalina polo terceiro posto acadado en Eurovisión, parece acaído falar, sen apaixoamentos excesivos, das cantigas que se promocionan dende hai uns anos nos festivais eurovisivos e, como non, da que representou a España. E comenzarei afirmando que a música e a palabra sempre camiñaron da mán. Juan de la Encina, poeta e músico (1468-1529), de Fermoselle, perto das terras galaicas, empregaba os seus poemas, ós que lle poñía música, cun obxectivo: mandar sempre unha mensaxe. Esta podía ser amorosa, moralizante, retranqueira, pero as súas cantigas sempre tiñan un sentido poético e unha mensaxe concreta. Ou sexa: a música e a poesía fundíanse nunha expresión artística. Nos tempos modernos , Bob Dylan, o dúo Simon and Garfunkel e máis perto de nós Aute, Serrat, Sabina e outros cantautores musicaron fermosos textos propios e de poetas. Textos que contiñan unha mensaxe que superaba o feito estritamente da diversión e dos efectos estéticos e, sobor de todo, de imaxes cabaretísticas.
Dende hai uns anos, a música camiña por vieiros onde a tecnoloxía o invade case todo. E tanto é así, que os interpretes parece que quedan relegados soamente para o espectáculo festeiro de masas, anulando sempre a capacidade creativa, artística e sobre todo a de mandar unha mensaxe positiva con contido que fuxa do banal e promocione o artístico e literario.
Pois ben, cinguíndonos á cantiga que representou a España, esta é unha peza de consumo para escoitar nas discotecas e que ten un certo aire cabaret onde, por riba da música e da inexistencia dunha mensaxe con contido, o que funciona é o espectáculo visual e puramente estético no que a figura femenina ten un papel, eu diría, sensual, excesivo e pouco gratificante. Non existe, non pretende, lanzar unha mensaxe con contido. E polo tanto é unha peza vacua en sentido literario e poético. Unha cantiga que parece creada únicamente para un espectáculo frívolo, dirixido ás masas sen criterio nin obxectivos que non sexan os da diversión chocalleira. E quédome neso.
Anos atrás, os festivais eran a fonte onde saían á luz cantigas que amosaban unha mensaxe no texto. Saían á luz pezas que tiñan unha letra ou ben un refrán; que tiñan valor para o devir diario das xentes. Lembremos incluso o “La La la”: “Yo canto a la mañana que ve mi juventud, y al sol que día a día nos trae nueva quietud. Todo en la vida es como una canción...”
Tamén lembremos festivais como o de San Remo ou o do Mediterráneo. Deles saíron cantigas sinxelas pero que alomenos tiñan un texto e unha música que pagaba a pena escoitar e que perduraron na mente de varias xeracións. Mais, nos tempos que corren, o festival de Eurovisión convertiuse, na maioría das veces, nuha reunión medio política onde a calidade artística esmorece ano a tras ano. Música e poesía, que sempre camiñaron da man, semella que perderon “chance” diante a escenografía, e que ambalas dúas xa non se precisan, pois unha música mecánica que soamente vale para mover o esqueleto, e ensinar o físico invádeo todo. Camiñamos nestes festivais cara unha tendencia que nos leva a escoitar case sempre cantigas ou pezas frívolas, pezas que non teñen nin música nin letra que mereza a pena.
A música e a palabra sempre fixeron un bo matrimonio. Sempre tiveron un sentido lanzando ó vento proclamas e poesías que lle dan as cantigas o valor de perdurar no tempo. O demais roza o camiño do zumba zumba, da peza mecánica que non di ren, ou que incita a valores que hoxe están cuestionados ou son negativos. Mellor, que só serven pra practicar nos ximnaxios os exercicios mecánicos; que de poesía, cero; de mensaxe, nada de nada, e, como consecuencia, de calidade artística, tampouco. E eso é o que ten a cantiga mentada.
