Estou deitado cos ollos pechados. Á sombra e coa mente en branco. Deixo que a natureza me posúa. A raxeira bate con forza nas copas das árbores. Escoito o zunido dun avesouro que pasa sen me distraer da nada. Escoito ao lonxe, esfiañados, ecos dun coche, unha motoserra, unha rozadora -non me gusta chamarlle desbrozadora- un can que ladra, algún paxariño que non identifico... e lémbrome daquel meu alumno de Mesego, no Carballiño, que, creo, viña de Punxín e coñecía setenta e dúas clases de aves... ¿Que será del? Pasará xa dos corenta. Escoito, esvaidamente, outros sons de insectos... todo baixiño. Incluso as badaladas da igrexa de Cudeiro dando as seis. Nu os freos do autobús, do carrito, na curva de Soutoderrei. Un galo que debe ter o reloxio biolóxico enganado, cacarexa. Algunha pega vestida de monxa, sen querer, contesta noutro idioma. E de repente. Velaí está. O son do vrau. Do vrau máis esturruxante. Dicía o Uxío Novoneyra, poeta caurelao case franciscano, apostol da miudeza: 'Oír pacer as vacas no serán no silencio da serra, some a un cuase tanto coma no val ver pasar a auga das presas'. E pois si. Tiña razón. Oír como os dentes da vaca cortan e arrincan a herba e como remexe a lingua e a vai introducindo na boca, evoca, necesariamente, espazos de natureza viva, plena. Espazos de silencio, recollemento... Si, seguramente, a ollada lánguida e tranquila da vaca acompañan máis que o zunir gurgullante da auga ao pasar rozando as penas, de pedra ou sentimento, da beira.
Pero non. Para min o son do verán, ou sexa do vrau máis auténtico, é o que acabo de oír agora. É o son do estralo, suavemente violento, que se produce ao abriren as piñas ou ao fendérense as cascas dos piñeiros. Debe ser dos poucos sons vexetais. As plantas son bastante caladas. Todos lles vai na fachenda ou no ser máis fondo, máis rexo, máis serio. Flores de brancas, malvas, vermellas, rosas, xeranios e hortensias. Follas grandeiras como a catalpa, pequenas como as da oliveira, follas de agulla dos piñeiros destinadas a ser frouma. Espiñas irtas e dóricas do toxo arnal ou melancólicas e saudosas da roseira. Madeiras de árbores duras para traves centenarias, ou moles como bidueiros de facer, no seu tempo, chancas. Pero todo creado, sempre, en silencio. As plantas só falan nas graves ocasións da maxia céltica irlandesa. Un carballo contou alí, preto da cuíña de Tara, unha vez un segredo que lle confiara un rapaz -o rei tiña orellas de cabalo- e fixo a felicidade dun reino. Aquí nos contos teñen palabra só os animais, seguramente grazas as moitas voces e oídos prestados ao noso bisavó Esopo. Díxolle o lobo ao año, díxolle a raposa á pita, díxolle o sapoconcho á lebre... Pero entre nós, nunca falou un carballo, un piñeiro, un bidueiro, un castiñeiro... Nin sequera os vellos eucaliptos que viñeron con Frai Rosendo Salvado da lonxincua Australia contaron as súas historias, sen dúbida interesantes, doutros mundos, doutras terras, doutros tempos.
Dan as sete en Cudeiro e seguen arregañando as fendas os piñeiros, e abríndose as piñas co seu crepitar de lóstrego vexetal contido. Si. Como hai miles de anos. Como hai miles de vraus.
