Xosé Lois Carreira: "Hai unha débeda co patrimonio natural da comarca da Limia"

Xosé Lois Carreira acaba de rematar, logo de dous anos, a escultura de Limuhe, tamén coñecida como a Dama da Lagoa e que será a carta de presentación da vila limiá cando reciba aos seus visitantes -ubicarase na saída da A52-. O escultor de Parada de Ribeira afirma que esta última obra “fíxolle medrar profesionalmente” e agarda que a escultura sexa tamén un símbolo do empoderamento feminino na vila de Xinzo. De que xeito xurdiu a posibilidade de realizar a escultura da Dama da Lagoa? Dende o Concello puxéronse en contacto conmigo no ano 2017 para levar a cabo dous proxectos: un para facerlle unha homenaxe a Toñito Maestro, un persoeiro singular e vencellado ao Antela, e outro que tiña que ver coa elaboración dunha escultura que se ubicaría na entrada de Xinzo. Querían que fose unha carta de presentación ao visitante. E a decisión de darlle a forma da Dama da Lagoa? Dende o Concello déronme absoluta liberdade. Presentei varios bocetos xogando con esta figura mitolóxica. Foi unha idea miña: recuperar a silueta dunha muller moradora das augas e que é parte dunha lenda que se repite moito onde hai grandes masas de auga doce en Europa. Hai moitos elementos que poden vencellarse a Xinzo, ¿Por que se decantou pola Dama da Lagoa? Sobre todo por poñer en valor a Lagoa de Antela. Hai unha débeda histórica co noso patrimonio natural, polo ben tan grande que se perdeu. Estamos a falar dun segundo Doñana a nivel peninsular. Na cola leva un símbolo pentagonal moi asociado á arqueoloxía castrexa e aos símbolos funerarios. Se representa un pouco a morte da Lagoa. Non pretendía entrar nun debate sobre o acontecido, pero si homenaxear ese patrimonio. A peza conta con varios planos de contido. É bastante complexa. Compaxina varias historias, ademais do perfil da protagonista, que capitaliza o discurso. Hai, ademais, unha serie de elementos moi vencellados ao patrimonio cultural, ás tradicións agrarias, e aos distintos elementos do imaxinario colectivo da comarca. Esta complexidade fixo que a súa elaboración se dilatase máis no tempo ou foi o periodo habitual neste tipo de casos? Botei o dobre de tempo que outras veces. O motivo foi o tratamento en superficie: non hai un milímetro cadrado que non estea modelado e esculpido ou que non teña unha intencionalidade. A monumentalidade, a envergadura, e os diferentes planos de contido... Todo levou o seu tempo. Por último está o feito de que o granito non che regala nada. É duro e forte. Depois é moi agradecido, sen dúbida. A Dama da Lagoa simboliza tamén o empoderamento feminino. Outra débeda histórica, nese caso, do arte coa muller. O tratamento que se fixo tradicionalmente no arte da figura feminina como un activo de consumo máis para o ollo masculino ou o xeito no que neste eido se invisibilizou a moitas artistas... Esta figura representa todo o contrario. É un “aquí estou eu, activada e disposta a todo porque se me respete e para chegar á igualdade real”. Para vostede este traballo ten un significado especial? A nivel profesional é un salto máis. Penso que crecín facendo esta escultura a todos os niveis.