Os axentes forestais ocúpanse de coordinar todos os medios do dispositivo de extinción en cada lume. Deciden como intervir e se o incendio ten consecuencias penais, son os primeiros imputados.
Aquí, no distrito XII, en Ourense, necesítanse todos os axentes para atender a tantos lumes, así que non queda ninguén para investigar. En Pontevedra si. Alá funciona a Brigada de Investigación de Incendios Forestais, con axentes de ampla experiencia", di Carlos Sanmiguel, axente forestal, xa para 16 anos dirixindo o ataque contra o lume. Agora no distrito XII -reforzado este verán-, antes no XV.
Nesta campaña estivo, entre outros, nos lumes de Palmés e Cudeiro. Un axente forestal exerce como director de extinción, o mestre de campo que se encarga de coordinar o ataque, o control e a extinción, a morte do incendio.
Traballan en quendas de 12 horas. Oito ou nove axentes de garda. "Cando chegas ao lume miras primeiro de situar a cabeza e os flancos. Se podes, dáslle unha volta ao perímetro. Empezas a valorar que medios precisas. En dez ou doce minutos tes que determinar o operativo. Vas contrarreloxo, pero tes que ver todo o que poidas ver para facerte unha idea. É unha inspección visual".
Carlos di que hai problemas coas comunicacións, que utilizan emisoras convencionais que as veces se saturan -"e mesmo a nova telefonía resulta que non ten cobertura; o ano que ven din que teremos o sistema tetra, o da Garda Civil"-, pero que aínda atopan apoio nos vixiantes. "Vas no coche e podes ir falando co vixiante que está na caseta. Entre os dous tratamos de situar o sinistro".
"Cando decides nun lume tes en conta moitos factores. No caso dos medios aéreos, sabes que esa xente se xoga a vida e que mover eses medios é costoso. Tes que ser moi sensato. Pódese levantar un helicóptero de Toén, porque está no distrito. Pero si teñen que vir de outros distritos, hai que pasar polo servizo provincial. Non é problema. Normalmente o tempo de reacción é rápido".
Como non todos os lumes son iguais e non todos os medios serven para o mesmo, o mestre de campo tira da súa bagaxe para tomar decisións inmediatas. Conta Carlos que os avións son moi eficaces en ataque directo. Que con vento pode resultar máis práctico e manexable un helicóptero, ou que en pendentes extremas coma o Cañón do Sil tamén resultan mellor os helicópteros. Que hai lumes en arbóreo -hóuboos este ano en Vilar de Barrio ou Toén- en piñeiros ou sen pendente, e que neste caso o mellor son os Foca, porque a auga chega ata abaixo, incluso rompe ramas, pero que desde o helicóptero, que solta máis de 1.000 litros, non chega á terra.
Confianza
Co persoal de terra ocorre o mesmo. "Hai xente boa nas brigadas dos concellos, que sabe o que fai. Pero é normal que no servizo público teñamos persoal máis preparado. Sempre che da máis confianza cando hai que facer algo complexo". O problema é que o operativo está demasiado fraccionado, advirte, que hai moitos tipos de brigadas, con capacidades e mesmo condicións laborais diferentes. "Deuse un paso atrás ao recuperar ás brigadas dos concellos, o máis intelixente sería reforzar no servizo público". As veces a bagaxe aliméntase da repetición. "A Vilamarín, onde no 2006 arderon 330 hectáreas, volvín este ano. E no coche xa visualizas. Se coñeces o terreo tes vantaxes. Sabes por onde colle e por onde non unha motobomba. Onde hai casas. Como son os usos do terreo. Se hai unha pista, cortalumes... vas no coche é visualizas".
O director de extinción traballa so ata mentres o lume non supera certa dimensión. Nun lume grande ou "se ves que a cousa se vai a complicar", piden apoio ao distrito, chega outro axente, o un técnico. "En Palmés, montouse un posto de mando avanzado, un equipo para dirixir o traballo, avaliar onde facer liñas de defensa, as posibilidades de evacuación". Carlos recorda que os axentes teñen unha gran responsabilidade porque o primeiro imputado nun lume que se complica é sempre o director de extinción: "E hai lumes que avanzan máis de 100 hectáreas en dúas horas, pode que a primeira medida que tomaches, aos 20 minutos xa non valga para nada. O lume de Cualedro foi explosivo, así que houbo que ir rectificando constantemente. Imaxínese no 2006, que tiñamos que estar pendentes en moitos lumes de decidir si evacuar ou non aldeas".
