Os ourensáns Xosé Alonso (1973) e Jaime Bobillo (1953) decidíronse a montar unha curiosa bodega, Adega do Cesteiro, na comarca vitivinícola máis antiga de Galicia. Un dos seus sinais de identidade é a vendima nocturna, e esta fin de semana (ás dez da noite do venres) comezaron a apañar o froito das súas viñas na aldea de Puga (Toén). A partir desta primeira colleita, producirán 6.000 litros de viño. Como sería inviable para eles recoller toda a uva de noite, acoden baixo a luz da lúa a onde as cepas máis antigas e delicadas, para evitar inadecuadas fermentacións temperás da uva apañada debido á enerxía solar, “que poderían afectar á calidade do viño”, explica Bobillo. Polo tanto, recomendan “recoller pola fresca, a partir das once da noite, cando se dá a temperatura ideal. Non se nos ocurreu por tolemia: moita xente na ribeira do Douro xa emprega esta técnica”, explica Bobillo. “A hora límite é as 3,00 horas, porque máis adiante xa comeza a actuar o rocío”, matiza Alonso.
E, se a luz solar afecta o viño, tamén hai que ter en conta o quecemento global: “Retrásase un pouco máis a vendima cada ano. De feito, xa hai estudos de viticultura que plantexan a implantación en Ourense de variedades que agora se dan no val do Douro”.
O nome da bodega vén do avó de Alonso, que era coñecido na aldea de Puga como Antonio “O cesteiro”. O artista Baldomero Moreiras inmortalizou o seu xesto de traballo ao convertelo no símbolo da compañía, e o seu neto recorda que “faleceu cos 104 anos e estivo cesteando ata os 90”. Construía até nasas para pescar as anguías do río, e tamén cestos para a vendima.
Sen veciños
Non teñen veciños que molestar co ruído da maquinaria. “No ano 1952, residían en Puga precisamente 952 persoas. E había tendas, médico, farmacias, catro bares… Agora apenas quedan algunhas casas”, comparan.
No interior da bodega, conservan un antiguo lagar de pedra “tal e como era, coas súas pedras, o fuso principal, o sistema de ventilación…”. E empregan unha prensa tradicional. “Nós non queremos prensas pneumáticas”, explican, cando “hai bodegas industriais onde se exprime tanto a uva que o que sae delas é terra”.
Jaime e Xosé, co símbolo da adega.
Dificultou máis a colleita a burocracia que os paxaros: “Todo son papeleos e permisos”. A normativa obrigounos a instalar unha alarma para avisar ás persoas que estén ao fondo da bodega, cando apenas mide uns metros.
Bobillo traballou catro décadas como director dun laboratorio clínico en Carballiño, e Alonso estaba empregado nunha multinacional, no eido da loxística. Agora pasáronse ás vides. “Somos totalmente autodidactas. Hai sete anos, sabía do viño que ía dentro dunha botella”, recoñece Alonso. E xa teñen claro que “non imos pedir a denominación de orixe. A esencia a amosa o que hai no interior da botella, non no que escribas por fóra. Hai viños que teñen moita literatura e despois...”, comparan.
Obxectivos
Un dos seus obxectivos é a experimentación: intentarán conseguir viño laranxa. “Pero é moi difícil logralo na práctica”, explican. Os seus métodos son tradicionais, e non teñen tractor sequera. “Estamos recuperando pequenas vides abandonadas, de 40 ou 50 cepas, que estaban cheas de silvas, e non empregamos pesticidas nin herbicidas”. Ademais, priorizan as cepas antigas, “que producen menos pero con máis valor”.
Para Alonso, “o máis bonito de todo o proceso é a poda. Tes que bailar a cepa, agárraste a ela cunha man e cortas coa outra. E é precioso, porque das vida a algo que estaba ‘morto’, en estado de parada vexetativa. Facémola en xaneiro, para que a cepa non ‘chore’ e cicatrice mellor”. “E ves, día a día, como agroma unha nova vida”, engade Bobillo.
Desde esta bodega empatizan cos afectados pola derradeira granizada “que, xusto dúas semanas antes de recoller o fruto, perderon todo”. O propio Alonso viu como se estragaba toda a súa colleita hai catro anos pola xeada. E lamentan o abandono do campo, que a un tempo consideran lóxico, xa que, sen ir máis lonxe, non dispoñen de internet na súa aldea, e “o mercado é totalmente pirata. Se un quilo de uvas custa euro e medio, unha botella de viño non pode valer menos dun euro, e hainas”, critican. n
