Tomo camiño de Cataluña para comprobar como é que nace unha república independiente en Cataluña mentras en Madrid tratan de frear o "despropósito". A viaxe culminará na manifestación de onte en Barcelona.
Venres, tres e media da tarde, mentres un colectivo formado por unha trintena de persoas chegadas a Valencia dende lugares moi diversos de España nos dispoñemos a rematar un xantar moi preto da Albufera, na que o patrón que nos convocou a todos, Blasco Ibáñez, ideou os escenarios dunha boa parte da súa obra literaria, a pouco máis de tres centos quilómetros de distancia, Mediterráneo arriba, un antigo xornalista metido dende hai pouco máis de dous anos a presidente dunha comunidade histórica, fai declaración solemne da fundación dunha república.
Neste contexto e logo de dar un paseo en barca polas augas calmas onde transcorreron os amores e as traxedias de “Cañas y barro”, entre os contraluces dun fermoso aterdecer pregúntome eu que diría –se vivira- un republicano radical como o propio Blasco Ibáñez, de ter sido testemuño deste episodio, razón pola que decido testemuñalo eu, prometéndome levantarme ó día seguinte para testemuñar eu como é que nace unha república independente, en canto as novas se suceden tamén en Madrid para tratar de frear o “despropósito”.
Levántome cedo, pois, e non sen antes ir ver como se levanta o sol por tras das inmensas estructuras curvilíneas da Ciudad de las Artes y las Ciencias, tomo camiño de Cataluña co fin de comprobar cos meus propios ollos en que se diferencia unha sociedade instalada mentalmente no famoso lema “Espanya ens roba” doutra que xa declara –polo menos, oficialmente- formar parte dun Estado diferente.
Vou deixando atrás as industrias que dende a autovía me permite ver a planicie mediterránea. Sagunto, Vila-real, Castellón…, e as turísticas Oropesa, Peñíscola, Benicarló, Vinaroz…, ata que unha liña imaxinaria me di que estou atravesando a historia contraposta nunha contradición dual, xa que logo, mentres en Cataluña falan da República Catalana, o presidente do goberno acaba de dicir na televisión que "diso nada", que por onde anda o cronista sigue sendo España, mal que lle pese a Puigdemont, Oriol Junqueras, á CUP, ANC e Omnium Cultural.
Xantar en Amposta
Xa estou na República Independente de Cataluña, dixen para min, “a ver onde vou xantar”. Miro o mapa e, seguindo a recomendación dun amigo de Segorbe, opto por achegarme a Amposta, aproveitando para mercar un pouco arroz que na miña casa agradecerán especialmente. "En donde puedo comer", pregunto no mercado e envíanme a un restaurante italiano. Déixome levar e a froiteira non me engana. Reparo na xente e trato de escoitar o ambiente por se alguén di algo do "tema". Ó meu carón fala unha parella nova, que se expresan nun correcto castelán, que mudan ó catalán cando a camareira os informa da comanda. Nada especial, que non puidese ter lugar en calquera restaurante dos nosos.
E continúo camiño. Iso si, non sen antes falar cun rapaz que ordenaba as mesas dunha terraza e que levaba posta a camiseta do Celta. “¿Qué hace aquí un celtista?”, pregunto. "No. Es que me la regalaron y me es cómoda para trabajar". Vaia! Eu crin que acababa de dar cun informante autorizado. Pero non. Outra vez será…
Retomo o itinerario e por vez primeira éntrame na radio a RAC1. É certo que algo máis de obxectividade nos comentarios non lle viña mal. Sobre todo a un contertulio que fala dende Galicia, que nalgunha opinión sobre o artigo 155 e quen o promoveu –é dicir, o presidente do Goberno- incluso é capaz de deixar atrás ós xornalistas cataláns.
Entón vexo nun indicador Cambrils e non son quen de resistirme a non entrar. Diríxome tamén ó paseo marítimo en el póñolle espazo físico a aquelas imaxes dos Mossos abatendo a un terrorista e que, ó ritmo que se suceden as cousas, é curioso pero, parece que aconteceron xa, anos atrás.
Barcelona
Agora si. Barcelona é o destino, pois ó día seguinte o Paseo de Gracia está chamado a se converter nunha xanela ó mundo pola que a outra Cataluña ata agora adormecida, volverá respirar.
Quedo co meu amigo e xornalista da Radio Galega, Alberto Rivero. Achegámonos a Praza de San Jaume e se queren que lles diga a verdade, ata nos adentrarmos nela, o rebumbio cosmopolita e cultural non permitía imaxinar que levasen xa vintecatro horas sendo unha república independente.
Só cando entramos na praza, a presencia do refugallo da prensa do día anterior nos permitían albiscar que na noite anterior houbera celebración por todo o alto por parte dunha ducia de miles de cataláns que por primeira vez nas súas vidas se deitaron enchidos de felicidade por durmir a primeira noite na República soñada dende a máis tenra infancia.
No resto, xente de aquí e de acolá. Solitarios que camiñan, como diría Serrat, sen horizonte recoñecido. Parellas que van da man. Grupos de tódalas razas e países e xaponeses, moitos xaponeses co seu sorriso permanente tratando de retratar o modernismo gaudiniano.
Pero mellor, ir á cama, que o domingo vai ser tomado pola voz dos que calaban e agora –amparados polo artigo 155- comezan a berrar e a perderen o complexo de diciren que eles tamén son cataláns.
Avenida Diagonal. Algo máis das nove da mañá. Aínda a cidade está comezando a espreguizarse do horario cambiado cando ó lonxe vezo camiñar a unha muller miúda, con paso decido e unha dobre bandeira, coma se fose ó desfile da Festa Nacional. Decido seguila e así non teño que andar reparando nas placas das rúas. Pero tamén decido facelo porque me gaña o paso firme co que agora porta –supoño- a súa dignidade hispano-catalá.
Chegamos entón, -ela diante e eu detrás- ó Paseo de Gracia e as bandeiras "rojiguadas" e "barradas" comezan a crecer, aínda que tímidamente. Entón, penso na mala sorte que tiveron os independentistas coa historia, pois na distancia non é que se diferencien moito.
E a xente comeza a chegar por tódalas rúas adxacentes. Xentes que comezan a cantar consignas –non moi imaxinativas, é certo- con música de Manolo Escobar, ocasionalmente de Serrat e con máis frecuencia, con "Mi querida España" da desaparecida Cecilia. Xentes que, en fin, dis que veñen amosar tamén o seu orgullo de cataláns, e de paso pedir prisión para os que no fondo lles fixeron o favor de espertalos e sacalos da mesa camiña para amosar a súa opinión colectiva.
Cando xa non cabía un alfiler, coas rúas transversais cortadas ó tráfico, a clase política comeza a facer aparición estelar. Albert Rivera, Arrimadas, Iceta…, e por riba de todos, como símbolo, Josep Borrell.
Borrell e Frutos
Nun acontecemento así, son moitas as imaxes que un fixa na memoria, imaxes panorámicas ou de detalle. Pero sobre todas elas, eu quédome coas miradas concentradas cando o propio Borrell –e antes del, o comunista Francisco Frutos- berraron contra a intransixencia e a imposición de pensamento único contra o que estaban a loitar.
Unha festa, en fin, que me levou á procura do coche con moita dificultade para saír da zona de prensa e que a casualidade me meteu nun bar de tapas co fin de facer unha comida frugal e coller o camiño de volta para esa Galicia na que dun ou doutro xeito tamén sufrimos dende a distancia os desmáns de parte da clase política catalá.
Pido unha "ensaladilla rusa" e ó meu carón un pai e unha filla están a discutir en voz baixa. "Este cuento comenzó hace 35 años….". "Si, pero en la Universidad…". "Ese es el problema... ese y el trabajo de ingeniería social que llevan hecho a lo largo del tiempo en colaboración con la ANC y Omnium Cultural". En fin, dixen para min, velaí onde está o peche do círculo. Entre outras cousas, no choque xeracional.
