Xosé Lois González é o artífice de O Carrabouxo
Xosé Lois González é o artífice da icona do humor gráfico “O Carrabouxo”, un personaxe retranqueiro que onte cumpriu 40 anos de historia. La Región publicou por primeira vez a súa viñeta o 10 de novembro de 1982, momento no que este home atipicamente alto, simpatizante do viño e o tabaco, erixiuse como observador experto da sociedade ourensá.
Como nace O Carrabouxo? Por que lle puxo ese nome?
É unha palabra moi sonora e moi galega. No territorio emprégase de forma popular por parte das nais para dirixirse aos nenos e á vez é a masa que crece nos carballos ao redor dos ovos das moscas, coma unha perla, é como unha resistencia. Esa é a súa simboloxía, O Carrabouxo recibe constantemente ataques do exterior.
“Recibe ataques do exterior” ou síntese atacado polo que percibe nas súas observacións? Parece a versión galega de Holden Caulfield, o protagonista de El Guardián Entre el Centeno…
Si, está agochado e agardando todo, a súa retranca é unha forma idéntica de dicir as cousas desde un subterfuxio. Observa desde o agocho.
As ideas esgótanse tras corenta anos de viñetas diarias?
As ideas van xurdindo, ao final isto convértese nun oficio. É máis unha cuestión de traballo que de inspiración. Eu leo sete xornais todos os días -por internet- e vou apuntando titulares nun caderno para sacar as viñetas. Levo xa 300 libretas.
Que viu cambiar O Carrabouxo desde os 80 ata agora?
Creo que nada. Os problemas e a filosofía coa que se afrontan son os mesmos. O que está claro é que o humor non é “un arma cargada de futuro” como é a poesía, non arranxa nada pero pode cambiar a visión das cousas. En canto ao personaxe tamén cambiou o seu peso, antes era bastante gordo. Porén, continúa caracterizándose sempre por ser o mais alto da viñeta.
Fálase moito dos límites do humor, semella que hai terras que xa non se poden pisar. Ten límites? Hai algunha liña que non cruce O Carrabouxo?
Eu póñome límites, un aprende co tempo a ser demócrata e igualitario. É unha nebulosa difícil de definir, pero penso que hai que ter certa moral. O que non entendo é que, por exemplo, alguén se poida escandalizar por facer unha broma sobre un morto: isto é como no Entroido, burlámonos do Papa, dos presidentes… Os límites deberían ser un tema máis vencellado á igualdade.
A esquerda ten sentido do humor?
Sospeito que a dereita encaixa mellor o humor que a esquerda, en termos xerais, polo menos é o que manifestan. Cando Felipe González gañou as eleccións O Carrabouxo meteuse con el de inmediato, non sentou ben, era todo parte da galegovisión pero a esquerda rebotouse. Aínda que nunha ocasión, a dereita tamén tomou mal un chiste e Manuel Fraga chamou ao periódico porque non lle sentou ben unha viñeta.
O público do xornalismo gráfico, das viñetas, gaña adeptos? As novas xeracións ven O Carrobouxo?
En Facebook o personaxe ten 31.000 seguidores e hai moita xuventude, pero na rúa é certo que ninguén sabe quen é. Amólame bastante, quizais é hora de cambiar a linguaxe.
Que función ten a viñeta ademais de entreter?
A popularidade que tivo fixo que formase parte dos movementos sociais. Recordo unha manifestación na que a pancarta de cabeceira era un chiste meu. Estar ligado aos problemas sociais, que conten contigo para demandar necesidades. O humorismo gráfico é fundamental: Castelao foi famoso antes por debuxante que por político porque retrataba os problemas dos labregos e os mariñeiros.
Por que non se debe perder o humor?
O humor fai máis dixeribles os dramas da vida. É unha visión do mundo moi especial. Ninguén foi capaz de definir que é exactamente pero é fundamental.
